Fort-Da: Η ψυχανάλυση στα παιδιά και στους εφήβους

Σήμερα, στρατιές "ειδικών" δίνουν συμβουλές για την ανατροφή των παιδιών, για το πώς θα μυηθούν στη σεξουαλικότητα και θα αποκτήσουν φυσιολογική κοινωνική ζωή. Το άγχος της "φυσιολογικότητας" στοιχειώνει πλέον μικρούς και μεγάλους. Είναι όμως φυσιολογικό πράγμα ο άνθρωπος; Η εμπειρία της ψυχανάλυσης απαντάει αρνητικά. Το ανθρώπινο πλάσμα είναι ον εγγενώς αλλοτριωμένο. Επειδή ορίζεται από την ομιλία, από τη γλώσσα, η πρόσβασή του στην πραγματικότητα του εαυτού του, αλλά και του κόσμου που το περιβάλλει, είναι εξαρχής υπονομευμένη. Αφιερωμένο στην ψυχανάλυση με τα παιδιά και τους εφήβους, το πρώτο τεύχος του FORT-DA περιλαμβάνει κείμενα του Φρόιντ, του Λακάν, του Μιλέρ και πολλών Ελλήνων και ξένων κλινικών. Το σίγουρο είναι ότι τα αντικείμενα της φοβίας, που είναι κυρίως κάποια ζώα, σηματοδοτούνται εξαρχής, στο μάτι ακόμη και του πιο επιπόλαιου παρατηρητή, από το εξής χαρακτηριστικό, ότι πρόκειται για αντικείμενα που ανήκουν κατ ουσίαν στη συμβολική τάξη. Το λιοντάρι, για παράδειγμα, κυρίως μάλιστα όταν το παιδί κατοικεί σε περιοχές στις οποίες το ζώο αυτό δεν εμφανίζει κανένα γνώρισμα, όχι κινδύνου αλλά ούτε καν παρουσίας, ο λύκος είτε η καμηλοπάρδαλη είναι ακριβώς αντικείμενα παράξενα. Το άλογο τοποθετείται εδώ σε ένα εξαιρετικά συγκεκριμένο όριο, που δείχνει σαφώς ότι αυτά τα αντικείμενα αντλούνται από μια κατηγορία σημαινόντων ίδιας φύσεως, ομοιόμορφα με εκείνα που βρίσκουμε στους θυρεούς. Κάτι παρόμοιο είναι που αιτιολογεί, στη φροϊδική κατασκευή του Τοτέμ και ταμπού, την αναλογία του πατέρα με το τοτέμ. Αυτά τα αντικείμενα έχουν πράγματι μια πολύ ειδική λειτουργία, να αναπληρώνουν το σημαίνον του συμβολικού πατέρα. (Ζακ Λακάν)