Ένας και τρεις

Δεν προφθάνω να αγνοήσω το ένα, και περιλάμπομαι από τα τρία, λέγει ο άγιος Γρηγόριος, καταγράφοντας την εμπειρία του ενός Θεού που φανερώνεται σε τρεις ομοούσιες υποστάσεις. Αλλά νεότερες γενιές στοχαστών και θεολόγων αναζήτησαν την οντολογική προτεραιότητα του ενός προσώπου στην Θεότητα και στην ανθρώπινη κοινωνία. Ο περσοναλισμός αυτός, αντίθετα προς την επαγγελία του, υπονομεύει τα πρόσωπα, θεμελιώνοντας ιεραρχίες δυνάμεως, πρωτεία και απόλυτες εξουσίες, και ρίχνοντας στη λήθη την "τριαδική μοναρχία", που διαπέρνα εκφαντορικώς τη θεολογική και κοινωνική σκέψη των αγίων Πατέρων. Μέσα από τους θησαυρούς της ασκητικής και θεολογικής παράδοσης που μοιράζεται η Ανατολή με τη Δύση κατά την πρώτη χιλιετία, στο βιβλίο αυτό ψηλαφείται το μυστήριο της φύσεως, του προσώπου και της χάριτος, καθώς ο όλος άνθρωπος πορεύεται προς την ενότητα με τον Θεό, τον κόσμο και τον εαυτό του. Στην ενότητα αυτή, όπου φύση και χάρις νομοθετούν το "ισότιμον", ο άνθρωπος βρίσκει την ακεραιότητά του και γίνεται θεατής του δικού του κόσμου και του κάλλους της βασιλικής Τριάδος.