Η Χίος στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου

Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα, κυοφορήθηκε κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, γαλουχήθηκε μέσα στην πολιτική αναταραχή που συνόδεψε την απελευθέρωση της χώρας, αντρώθηκε και αναδείχτηκε σε συμπληρωματκή μορφή πάλης -ανάμεσα στα δυο αντιπάλα στρατόπεδα- τη διετία 1946-1947, για να κορυφωθεί και να καταλήξει σε κανονική αναμέτρηση, με όλες τις καταστροφικές συνέπειες, τα δυο επόμενα χρόνια 1948-1949. Η Χίος δεν κατάφερε κι ίσως δε ήταν εύκολο ν' αποφύγει την εμπλοκή της σ' αυτή τη μακροχρόνια και σε πανελλήνια κλίμακα βίαιη αναμέτρηση, δίχως αυτό βέβαια να σημαίνει πως δε θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά. Για το τι έφταιξε, ακόμα και σήμερα, ύστερα από μισό αιώνα και με όλα όσα κατά καιρούς έχουν γίνει γνωστά, όχι μόνο δεν είναι εύκολη, αλλά ίσως δεν υπάρχει καν μια απάντηση τέτοια που να μπορεί να δοθεί μονολεκτικά. [...] (Από τον πρόλογο του βιλίου)