Καλημέρχαμπα Σμύρνη

Η Ζωή, που είχε μείνει για αρκετή ώρα σιωπηλή κι επειδή είχε καταλάβει πως για το συγκεκριμένο θέμα ο παππούς της δεν ήθελε να μιλήσει, για να μη διακόψει τη διήγησή του, ρώτησε: "Εσύ, λοιπόν, τελικά πώς το έσκασες;" "Σε μια στιγμή που δεν το περίμενα καθόλου, η τύχη μου χαμογέλασε. Όλο αυτό εδώ, το Κε, ήταν γεμάτο ανθρώπους που έτρεχαν όλοι μαζί, πότε αποδώ και πότε από κει, δίχως να ξέρουν τι να κάνουν. Και στις μαούνες ακόμα, που ήταν δεμένες στην παραλία, ο κόσμος ξεχείλιζε. Περίμεναν να τους τραβήξουν τα ξένα πλοία, αλλά εκείνα δεν έπαιρναν κανέναν. Μέσα στο πλήθος είδα μια γυναίκα με τέσσερα μικρά παιδιά. Τα δύο στην αγκαλιά και τα δύο γύρω απ' τα φουστάνια της. Η φουκαριάρα πάλευε μην τυχόν και τις ποδοπατήσουν τα παιδιά. Πήρα τα δύο στην αγκαλιά μου και αρχίσαμε να ψάχνουμε να βρούμε κάπου καταφύγιο". "Τους γνώριζες αυτούς;" "Όχι. Ύστερα από λίγο είδα Ιταλούς φαντάρους. Προσπαθούσαν να σώσουν τους συμπατριώτες τους. Με τα ιταλικά που είχα μάθει στον σινιόρ Αλμπέρτι, του ρώτησα αν θα μας πάρουν κι εμάς. Μας πέρασαν για οικογένεια με τέσσερα παιδιά και μας πέταξαν σε μια φελούκα που περίμενε στην παραλία. Μας μετέφεραν σε κάποιο πολεμικό πλοίο και μας έβαλαν στα αμπάρια. Για να μη μας πάρουν χαμπάρι πως δεν είμαστε Ιταλοί έλεγα στη γυναίκα να μη μιλάει ούτε αυτή ούτε τα παιδιά της, μα δεν μ' άκουγε. Δεν σταμάταγε να μ' ευχαριστεί ψιθυριστά. Απ' ό,τι κατάλαβα, τον άντρα της τον είχαν καταληστέψει και τον είχαν σκοτώσει μπρος στα μάτια της. [...] 1922... Οι Έλληνες της Σμύρνης εγκαταλείπουν έντρομοι την πόλη τους, και μαζί τους ανθρώπους που αγάπησαν, τις αναμνήσεις τους, τα όνειρά τους... Το 1980, ο Παναγιώτης Αγγελίδης, που έφυγε από τη Σμύρνη το '22 αφήνοντας πίσω την αγαπημένη του, την Ελένη, επιστρέφει στη γενέτειρά του παρέα με την εγγονή του, τη Ζωή. Παππούς και εγγονή του, ανιχνεύουν το παρελθόν και σταθμίζουν το παρόν, αναζητώτας ίχνη χαμένων αισθήσεων και βιωμάτων... Ο Τζαν Εργιουμλού πλάθει την ιστορία μιας πόλης μέσα από το ανθρώπινο μωσαϊκό της, συνθέτοντας ένα μυθιστόρημα μοναδικό στο είδος του, αφού για πρώτη φορά η τραγωδία του Ελληνισμού της Σμύρνης εξιστορείται, με ευαισθησία και οξυδέρκεια, από έναν ξεχωριστό Τούρκο συγγραφέα!