Από τη χριστιανική συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο (1884-1930)

Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα, διεθνώς, μουσεία, αφιερωμένο στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη και τον πολιτισμό, υλοποιεί την εποχή αυτή τη βασικότερη οφειλή του: την επανέκθεση των μόνιμων συλλογών του. Η μακρά προετοιμασία της επανέκθεσης έστρεψε την έρευνα της μουσειολογικής μελέτης προς τις ιστορικές και ιδεολογικές απαρχές της συγκρότησης των συλλογών του Μουσείου, προβάλλοντας παράλληλα το ερώτημα που αποτελεί και την καρδιά του ζητήματος: Πώς βλέπουμε σήμερα το Βυζαντινό Μουσείο; αλλά και τι προσδοκά κανείς από το Βυζαντινό Μουσείο; Η ανάδειξη του συναρπαστικού χρονικού της κατάρτισης των συλλογών του Μουσείου είναι η ιδέα της περιοδικής έκθεσης που παρουσιάζει την ιστορία του, αξιοποιώντας το πολύτιμο σε καλλιτεχνική και ιστορική αξία φωτογραφικό αρχείο, αλλά κυρίως το ιστορικό αρχείο εγγράφων. Η θεματική της Έκθεσης με τίτλο «1884-1930: Από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο» δεν θα μπορούσε να αγνοήσει αυτό που αποτελεί κοινό τόπο: η ιστορία βοηθά στην κατανόηση του παρόντος και οδηγεί με έναν τρόπο στη συλλογική αυτογνωσία. Το μουσείο, με τη σειρά του, διαχειρίζεται τις υλικές μαρτυρίες του παρελθόντος και διαμορφώνει τη συλλογική μνήμη. Η επίγνωση πως ο τρόπος με τον οποίο εκτίθενται τα έργα τέχνης μπορεί να επηρεάσει την πρόσληψη τους εκ μέρους του θεατή, έχει ήδη επισημανθεί κατά τη μετάβαση από το μουσείο-θησαυροφυλάκιο στο μουσείο-ιστορική επιτομή που χαρακτήρισε ορισμένα από τα μεγάλα εθνικά μουσεία της Ευρώπης από τα μέσα ήδη του 19ου αιώνα. Η επιλεκτική, εξάλλου, ανάγνωση της τέχνης, όπως και της ιστορίας της, είναι ένα από τα θεμέλια της πολιτικής που ακολουθούν τα μουσεία παγκοσμίως. Ο στόχος της Έκθεσης είναι να αναδείξει, μέσα από την παράθεση των δεδομένων, τις ιστορικές αλλαγές που τροφοδότησαν τη διαπάλη - θεωρητική και ιδεολογική - του εκάστοτε παρόντος και καθόρισαν τον τρόπο που ερευνήθηκε και παρουσιάστηκε η βυζαντινή τέχνη. Η επικαιρότητα των θεμάτων αυτών είναι εμφανής. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)