Ο περαστικός

Ένα υπέροχο κείμενο από την πρώιμη περίοδο του Γκόρκι, την επιλεγόμενη αλήτικη. Όντας ορφανός από πατέρα ο συγγραφέας αναγκάστηκε να εργαστεί κάνοντας χιλιάδες μικροδουλειές, αλλάζοντας συνεχώς εργοδότες και σπουδάζοντας στο πικρό Πανεπιστήμιο της ζωής. Από την εμπειρία του ξεπήδησαν νουβέλες όπου ζωντάνεψαν κάθε λογής περιθωριακά στοιχεία, αλήτες, ζητιάνοι, προσκυνητές. Ο τρόπος που οι ήρωες αυτοί έβλεπαν τη ζωή, πολύ ανορθόδοξος για μια συμβατική κοινωνία, ζωντανεύει από την πένα του Μαξίμ Γκόρκι. Ένας τέτοιος τύπος, με αρκετά αυτοβιογραφικά γνωρίσματα, είναι ο Περαστικός. Μαζί του ταξιδεύουμε σε έναν πλουμιστό, πολύχρωμο κόσμο, γνωρίζοντας δασώδεις και άσπρες γωνιές της Ρωσίας, σκοτεινές και σκληρές γωνιές της κοινωνίας των ανθρώπων. Με όλη τη σκληρότητα στο έργο του Γκόρκι δεν λείπει το χιούμορ, η ανάγκη για επικοινωνία, η ανθρωπιά. Ένα έργο με ψυχή! Το βιβλίο κοσμείται από την πραγματικά πρωτότυπη εικονογράφηση του ζωγράφου Γιώργου Χρουσή. Εξαιρετική η μετάφραση του Νίκου Καστρινού. Μες στο βαθύ σκοτάδι της νύχτας, σκουντουφλώντας στις φραγές, προχωρούσα θαρρετά μες στους βάλτους, από παραθύρι σε παραθύρι και χτυπώντας σιγά τα τζάμια, έλεγα: «Ανοίξτε του περαστικού να ξενυχτήσει!» Παντού όμως έπαιρνα αρνητική απάντηση. Σ' ένα μέρος μια γυναίκα άρχισε να φωνάζει: «Φύγε, φύγ' απ' εδώ, όσο είσαι ζωντανός ακόμα! Μέσα είν' ο άντρας μου». Απ' αυτά τα λόγια της κατάλαβα, πως η κυρία δεχόταν τη νύχτα ξένους μόνον όταν έλειπε ο άντρας της. Γι' αυτό κι εγώ λυπήθηκα πολύ, που έτυχε να είναι σπίτι εκείνη τη βραδιά και τράβηξα παρακάτω.