Γέλιο στο σκοτάδι

"Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε στο Βερολίνο της Γερμανίας κάποιος ονόματι Αλμπίνους. Επρόκειτο για πλούσιο, αξιοσέβαστο, ευτυχισμένο άνθρωπο. Μια ωραία μέρα εγκατέλειψε τη σύζυγό του για χάρη νεαρής ερωμένης. Ήταν ερωτευμένος· όχι όμως κι εκείνη. Η ζωή του τέλειωσε σε πλήρη καταστροφή. Αυτή είναι όλη η ιστορία διατυπωμένη σε λίγες γραμμές, που θα μας αρκούσαν αν δεν υπήρχε το όφελος και η απόλαυση της διήγησης. Και παρ΄ ότι μια ταφόπετρα, τυλιγμένη στα βρύα, έχει άφθονο χώρο για να περιλάβει τη συντμημένη εκδοχή μιας ανθρώπινης ζωής, η έκθεση της λεπτομέρειας είναι πάντοτε ευπρόσδεκτη. [...]" Σε μια παράγραφο ο Ναμπόκωφ εκσφενδονίζει τον αναγνώστη σ' αυτόν τον ωμό απολογισμό του ερωτικού εξευτελισμού και της ταπείνωσης. Σε μια σειρά από ζωντανές, συχνά σύντομες σκηνές, οδηγεί την υπόθεση στην αναπόφευκτη τραγική ολοκλήρωση. Είναι μια θλιβερή, σαδιστική ιστορία, στην οποία το συγκινητικό και ανικανοποίητο πρόσωπο του Αλμπίνους, αδύναμο να θέσει τέρμα στην σταδιακή αυτοκαταστροφή, γίνεται έρμαιο της μικρής ερωμένης του. Η νεαρή Μαργκό του "Γέλιου στο σκοτάδι" προεικονίζει την διάσημη Λολίτα. Γυναίκα-παιδί, καταστροφική και συνάμα ασήμαντη, εισέρχεται στη ζωή του εραστή της, αξιοπρεπούς αστού, για τη χαρά του και για τη δυστυχία του. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό γλίστρημα προς την κόλαση ενός άντρα που κυριαρχείται απ' τον αδύνατο έρωτα. Ο Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ (1899-1977) έγραψε μια πρώτη εκδοχή του μυθιστορήματος στα ρωσικά με τον τίτλο "Camera Obscura", που δημοσίευσε το 1932, και το διασκεύασε ο ίδιος στα αγγλικά και το εξέδωσε το 1938 με τον τίτλο "Το γέλιο στο σκοτάδι". Το έργο εκδίδεται σε μετάφραση του Ανδρέα Αποστολίδη και συνοδεύεται από ένα δοκίμιο του μεταφραστή και εργοβιογραφία του συγγραφέα.