Οι κρυπτοχριστιανοί

H μακραίωνη περίοδος της Τουρκοκρατίας, πλήγμα βαρύτατο στην ιστορική πορεία του Ελληνισμού, προκάλεσε στους υπόδουλους ραγιάδες οδύνη και πόνο για τις αναρίθμητες συμφορές, αλλά ταυτόχρονα, τους πρόσφερε και στιγμές ανάτασης και μεγαλείου, που και σήμερα αφήνουν έκπληκτους τους μελετητές, οι οποίοι ανακαλύπτουν δυνάμεις αστείρευτες ενός λαού που στάθηκε όρθιος βιολογικά, πνευματικά, ψυχικά, όταν όλα έδειχναν πως η πλήρης κατάρρευση είχε ήδη συντελεστεί. Δείγμα των δυνάμεων αυτών αποτελεί το κίνημα της αποκρυφίας, της αγωνίας και του αγώνα των Ελλήνων ορθοδόξων χριστιανών, να διατηρήσουν, σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας, αλώβητη την πίστη στον δικό τους Θεό, τη στιγμή που η ζωή και η δράση τους έδειχναν, φαινομενικά, προσήλωση στους θεσμούς, τις αξίες και τη θρησκεία των μουσουλμάνων κατακτητών. Κρυπτοχριστιανούς τους ονομάζουν οι ιστορικοί, αλλά και δίπιστους, γυριστούς, κλωστούς (στην ποντιακή διάλεκτο το ρήμα κλώθω σημαίνει γυρίζω).