Οι ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ

Ο Σαρλ Μπετελέμ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές θεωρητικούς της μεταπολεμικής περιόδου. Στο τρίτομο έργο του Οι ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ θίγεται για πρώτη φορά το ζήτημα της αλληλεπίδρασης των κοινωνικών μετασχηματισμών και της εξέλιξης του μπολσεβίκικου «ιδεολογικού συστήματος». Καρπός ενδελεχούς και μακροχρόνιας έρευνας, είναι μια οξυδερκής, σφαιρική μαρξιστική ανάλυση της σοβιετικής ιστορίας και πραγματικότητας, που περιγράφει τη φύση των ζυμώσεων που έλαβαν χώρα στο πέρασμα του χρόνου και των κοινωνικών δυνάμεων που τις υποκίνησαν. Στον δεύτερο τόμο του έργου του ο Σαρλ Μπετελέμ, εξετάζοντας τη μετά τον θάνατο του Λένιν περίοδο, μελετά τη συσσώρευση των αντιφάσεων που εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ως "γενική κρίση" της Νέας Οικονομικής Πολιτικής και που εκφράζει, στην πραγματικότητα, στις παραμονές της σταλινικής "μεγάλης στροφής", την αποτυχία των προσπαθειών για μα εργατο-αγροτική συμμαχία στην ΕΣΣΔ. Στο επίκεντρο της ανάλυσής του ο Σ. Μπετελέμ θέτει, με πρωτοποριακό για την εποχή του τρόπο, το ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στη διαδικασία μετάλλαξης του σοβιετικού κοινωνικού συστήματος και στην εξέλιξη του μπολσεβίκικου "ιδεολογικού συστήματος", που κάθε άλλο παρά συμπίπτει, την περίοδο εκείνη, με τον επαναστατικό μαρξισμό. Έργο κομβικό για τη μελέτη αυτού που αποκλήθηκε "περίοδος της προσωπολατρίας", αποτελεί απαραίτητη αναφορά για την κατανόηση και τη μαρξιστική ερμηνεία του σταλινικού φαινομένου.