Η πολιτική σκέψη στη Θεσσαλονίκη τον 14ο αιώνα

Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται οι πολιτικές αντιλήψεις του Θωμά Μαγίστρου με βάση την ερμηνεία της πολιτικής πραγματείας του Τοις θεσσαλονικεύσι περί ομονοίας. Πρόκειται για συμβουλευτικό λόγο τον οποίο ο Μάγιστρος απηύθυνε στους πολίτες της Θεσσαλονίκης και αναφέρεται σε συγκεκριμένα γεγονότα πολιτικής και κοινωνικής φύσης που συνέβησαν στη Θεσσαλονίκη. Ο Μάγιστρος έζησε στη Θεσσαλονίκη σε μία εποχή κατά την οποία η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή στα γράμματα και στις τέχνες, αλλά ταυτόχρονα βίωσε έντονες ταραχές εξαιτίας του Ησυχαστικού κινήματος και της επανάστασης των Ζηλωτών. Η εν λόγω πολιτική πραγματεία χαρακτηρίζεται από το ουμανιστικό πνεύμα της ενότητας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας του δημοκρατικού πολίτη. Οι πολιτικές απόψεις του Μαγίστρου ενέχουν μια δυναμική στην οποία αναφαίνεται η έκφραση της θέλησης για την υλοποίηση της ηθικής και πολιτικής αναμόρφωσης την οποία εδράζει στο νόημα της ομόνοιας. Η επίδραση του Ισοκράτη καθώς του Αίλιου Αριστείδη αναδύεται μέσα από το δημοκρατικό πνεύμα που αποπνέει από το λόγο του. Με τις πολιτικές του απόψεις ο Μάγιστρος αποσκοπεί στο να συνειδητοποιήσουν όλοι οι πολίτες, άρχοντες και αρχόμενοι, ότι είναι ανάγκη να διαφυλαχτεί η εσωτερική ειρήνη και ενότητα, καθώς και η αξιοπρέπεια απέναντι σε συμμάχους και εχθρούς. Από τη θέση αυτή αναδεικνύεται ως ένας ουμανιστής, που συνέβαλε στην αναγέννηση του κλασικού πνεύματος με επίκεντρο την πολιτικο-κοινωνική και ηθική συγκρότηση του ανθρώπου και κατ' επέκταση συνέβαλε στην αξιοποίηση και μετάδοση της εθνικής κληρονομιάς. Αυτό το γεγονός τον εντάσσει στη χορεία των διαφωτιστών και των προδρόμων της Ιταλικής αναγέννησης, της οποίας το ενδιαφέρον για τα κλασικά γράμματα ακτινοβολεί στο Νεοελληνικό διαφωτισμό, με επιφανέστατο εκπρόσωπο τον Αδαμάντιο Κοραή (1728-1787).