Ανάμεσα στις συμπληγάδες

Στον τόμο αυτό καταγράφεται ένα σημαντικό μέρος της προβληματικής του συγγραφέα στα χρόνια του μνημονιακού ζόφου και αποτυπώνεται ο σκεπτικισμός του για τις δυνατότητες της ελληνικής κοινωνίας να αντιμετωπίσει την βαθύτατη αυτή κρίση, αλλά και τα όρια και την επάρκεια των πολιτικών υποκειμένων να σταθούν όρθια στις απαιτήσεις των καιρών. Η ανάλυση των θεμελιωδών όρων που συγκροτούν το όλον πρόβλημα, τόσο στην σφαίρα της θεωρητικής προσέγγισης, όσο και των πρακτικών αποτελεσμάτων, αποτελεί την βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η όλη παρέμβασή του, γι' αυτό και δεν προσπαθεί να σταθεί ή αντιγράψει κανένα πρότυπο, αν και βαθύτατα πιστεύει ότι ο ελληνικός λαός έχει όλο το ιστορικό και αντιστασιακό υπόστρωμα για να εμπνευστεί από την ιστορία του. Ο συγγραφέας καταδεικνύει γιατί η Ελλάδα βρίσκεται στο πιο κρίσιμο μεταπολεμικό σταυροδρόμι και ότι το μέγα δίλημμα που προβάλλει, είναι αν οι δυνάμεις της εθνικής και κοινωνικής χειραφέτησης θα επιλέξουν να συγκρουστούν επί της ουσίας με την ευρωπαϊκή αριστοκρατία του χρήματος ή αν θα συμβιβαστούν με αυτήν, διεκδικώντας ορισμένες δευτερεύουσας σημασίας παραχωρήσεις, που θα λειτουργήσουν ανανεωτικά και για το ίδιο το σύστημα. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η σπουδή του για την σχέση και θέση της Αριστεράς με το επίδικο θέμα και εστιάζει την προβληματική του σε τρία κομβικά, κατά την γνώμη του, ζητήματα. Το πρώτο αφορά την σχέση ηθικής και πολιτικής· αυτό το ριγμένο στα αζήτητα αξιακό στοιχείο. Το δεύτερο σχετίζεται με το μείζον πρόβλημα του ποιοι είναι οι φίλοι μας και ποιοι οι εχθροί μας. Με το ακανθώδες δηλαδή ζήτημα των συμμαχιών, της ηγεμονίας αλλά και του νέου εθνικού-λαϊκού μπλοκ ως αποφασιστικού αποτρεπτικού παράγοντα στις διαρκείς επιθέσεις. Το τρίτο εστιάζεται στην σχέση πατριωτισμού-διεθνισμού, την σχέση των κυρίαρχων και υποτελών τάξεων με το εκρηκτικό αυτό δίπτυχο, αλλά και την σύνδεση ή απόκλιση του δημοκρατικού πατριωτισμού με τον αυθεντικό διεθνισμό. Όλα τα παραπάνω τον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα αιτήματα του ελληνικού λαού εξακολουθούν να εστιάζονται στο τρίπτυχο: εθνική ανεξαρτησία - δημοκρατία - κοινωνική δικαιοσύνη, με την δημοκρατία να είναι ο αποφασιστικός κρίκος στην όλη σχέση. Και είναι τα παραπάνω που εδραιώνουν την πεποίθησή του ότι: Η Ελλάδα χρειάζεται το νέο 1843 της και η Ευρώπη το νέο 1848 της. Ο συγγραφέας θέτει εν κατακλείδι το ερώτημα αν μπορεί μια ριζοσπαστική Αριστερά και ένα νέο εθνικό-λαϊκό μπλοκ να πορευτούν ανάμεσα στις γεωπολιτικές, εθνικές και ταξικές συμπληγάδες χωρίς να κομματιαστούν. Οι διαφαινόμενες επιλογές είναι δύο. Ή να ακολουθήσουν τον δρόμο του Οδυσσέα ή να κατευθυνθούν στην Νήσο των Μακάρων. Ο ίδιος θεωρεί ότι ο Οδυσσέας δεν είναι το μόνο παράδειγμα στην ιστορία που τα κατάφερε.