Έτοιμη για το μέλλον;

Το βιβλίο αυτό εξετάζει, πρώτον, τις αλλαγές που επιφέρει η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη στους κανόνες της ευρωπαϊκής ενοποίησης και, δεύτερον, τις πιθανές επιπτώσεις της σε πολιτικές και συσχετισμούς! Αναδεικνύει ευκρινώς μόνιμα ευρωπαϊκά διλήμματα σχετικά με - το οικονομικό μοντέλο (φιλελεύθερη Ευρώπη» έναντι «ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου»), - τη στρατηγική ασφαλείας («ειρηνική» (civilian) ή «στρατιωτική» δύναμη) και - την ταυτότητα της αυριανής Ευρώπης, που έχουν τη θέση τους σε ένα ανοιχτό διάλογο. Εξετάζονται επίσης τα ερωτήματα αν και πως οι απαντήσεις της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης θα επηρεάσουν τη θέση της Ελλάδας στο θεσμικό σύστημα της Ένωσης, την εξωτερική της ασφάλεια, τις οικονομικές πολιτικές της και τις ροές πόρων. Αποτιμώντας συνολικά την διαπραγμάτευση της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης, ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το περιεχόμενό της και, συνεπώς, η μορφή της Ευρώπης τουλάχιστον για τα επόμενα 10-15 χρόνια, επηρεάσθηκε καθοριστικά από τη σύγκλιση των αντιλήψεων για εξωτερικές απειλές (π.χ. για την τρομοκρατία και την ενεργειακή ασφάλεια). Για τον λόγο αυτό οι σπουδαιότερες θεσμικές αλλαγές συμφωνήθηκαν σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, δικαστικής συνεργασίας, εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής (διεθνούς) ασφάλειας. Το οικονομικό καθεστώς της ΕΕ ελάχιστα θίγεται από τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη που επιβεβαίωσε εκ νέου τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς, της δημοσιονομικής πειθαρχίας, της ευρωζώνης και της συνοχής. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι η πίεση για οικονομικές μεταρρυθμίσεις δεν θα μειωθεί. Αναμφίβολα, η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη είναι λιγότερο φιλόδοξη από το «σχέδιο Συντάγματος» κυρίως όσον αφορά το μήνυμα: Αντανακλά μια διαφορετική λογική σχέσεων μεταξύ κεντρικών θεσμών και κρατών μελών. Αναγνώρισε τη σημασία των διαφορετικών εθνικών θεσμών και στόχων («εθνικών προτιμήσεων») για τους πολίτες ειδικά μάλιστα σε περιόδους αβεβαιότητας, χωρίς όμως να αποκλείει μελλοντικές συγκλίσεις!