Ο μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος Φιλιππίδης (1913-1923)

Εξέχουσα εκκλησιαστική και εθνική φυσιογνωμία υπήρξε ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος Φιλιππίδης. Σε ηλικία μόλις 32 ετών εκλέχθηκε μητροπολίτης Τραπεζούντας και διαδραμάτισε σημαντικό και πρωτοπόρο ρόλο σε όλες τις μέχρι την ανταλλαγή εξελίξεις. Αναδείχθηκε επίσκοπος - εθνάρχης, όπως τα δίσεκτα χρόνια της εποχής του απαιτούσαν, και όπως η μητέρα και τροφός του υπόδουλου γένους η Μεγάλη Εκκλησία τον ήθελε. Προορισμένος από το Θεό για την υψηλή διακονία της Εκκλησίας αγωνίστηκε μέχρι το τέλος να μη λυπήσει το Πνεύμα το Άγιο. Διακονώντας το λαό του Θεού σε προκεχωρημένο φυλάκιο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού και έχοντας πλήρη συναίσθηση των υποχρεώσεων και ευθυνών του, δεν υπήρξε απλός θεατής των αγώνων του ποντιακού ελληνισμού, άλλα χαλκέντερος συναγωνιστής, ποιμένας και εθνάρχης του. Έπισφράγισμα και επιστέγασμα των αγώνων του αυτών η ερήμην εις θάνατον καταδίκη του από τα κεμαλικά δικαστήρια ανεξαρτησίας. [...] Ο Πόντος είχε το προνόμιο να έχει στις μητροπόλεις του μεγάλους ιεράρχες, όπως και το σκιαγραφούμενο στην παρούσα μελέτη μητροπολίτη Χρύσανθο. Στην εργασία μας αυτή επιχειρούμε μια μικρή προσέγγιση στο πολύπτυχο έργο του κατά τη δεκαετή περίπου αρχιερατεία του στην Τραπεζούντα. Επιλέξαμε για οδηγό μας, πέρα από τη βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσαμε, τα διασωθέντα σε δύο ογκώδεις τόμους φύλλα της εφημερίδας "Εποχή" της Τραπεζούντας, που φυλάγονται στη βιβλιοθήκη της Παναγίας Σουμελά. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)