Γιώργος Κουμεντάκης, Μελωδία γραφομηχανής για κουαρτέτο σαξοφώνων

Σημείωμα του συνθέτη Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραδοσιακή μουσική έχει γίνει η κινητήρια δύναμη του συνθετικού μου έργου. Επανεφευρίσκω, ανασυντάσσω και ανασυνθέτω παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους, ακολουθώντας τα χνάρια των "ανωνύμων" που έφτιαχναν τα δημοτικά τραγούδια. Των κάθε λογής "ανωνύμων" και χωρίς σύνορα συνθετών, έξω από κάθε φυλετικό αυτοθαυμασμό. Καθώς το υλικό αυτό στροβιλίζεται στα χέρια μου, παίρνει αναγκαστικά κάτι από την προσωπικότητά μου (τη δόση την καθορίζει το ίδιο το υλικό και η διάθεση που διαμορφώνεται από τις αμέτρητες "ακροάσεις" της μουσικής μου, καθώς ο ήχος σχηματοποιείται βήμα βήμα στο χαρτί). Αυτές οι μεγάλες ή μικρές δόσεις προσωπικής έκφρασης δεν αφήνουν κανένα περιθώριο επιστροφής στα κεκτημένα. Το "Typewriter Tune για κουαρτέτο σαξοφώνων" (2006) ανήκει στον κύκλο έργων με τον γενικό τίτλο "Typewriter Tune", ο οποίος επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει μουσικά γράμματα που στέλνονται σε διαφορετικούς παραλήπτες. Το κάθε έργο δίνει κάτι από τον κόσμο του στο επόμενο και έτσι υπάρχει μια συνέχεια, που η αρχή της χάνεται μέσα στους αιώνες, το παρόν της δεν είναι στατικό και το μέλλον της προσβλέπει στην υπεροχή της εξέλιξης. Στο Typewriter Tune για κουαρτέτο σαξοφώνων, ο παραλήπτης είναι η ταινία "Faces" [Πρόσωπα] (1968) του Ελληνοαμερικανού σκηνοθέτη Τζον Κασσαβέτη. Στο έργο κυριαρχεί η επεξεργασία του εξωστρεφούς και υπερήφανου χορού "Κόνιαλι" από το Ικόνιο της Καππαδοκίας, ο οποίος και παραλλάσσεται μουσικά, όπως, αντίστοιχα, τα Πρόσωπα του Κασσαβέτη διαρκώς μεταλλάσσονται συναισθηματικά. Με τον ίδιο τρόπο που τέσσερις ανθρώπινοι χαρακτήρες συμφιλιώνονται με τις αδυναμίες τους έπειτα από μια σειρά έντονων αντιπαραθέσεων, έτσι και στο κουαρτέτο αυτό, ενώ αρχικά το θεματικό υλικό "συμφωνεί" με τον παραδοσιακό πυρήνα του, στη συνέχεια διακόπτεται, αποδομείται και διασπάται, μέσα από τη χρήση διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων, καταλήγοντας σε μια εκτενή, αλλά πλήρως "μετουσιωμένη", coda. Γ. Κουμεντάκης Composer's Note Over the last few years, Greek traditional music has been the moving force behind my compositions. I re-invent, re-structure, and re-compose traditional music themes, preserving their energy and subtlety, the authenticity of their primordial model, their vibration and soul, following the paths of the "anonymous" folk composers; "anonymous" composers of every kind and without borders, far from any racial self-admiration. As this material swirls in my hands, it inevitably gains something from my personality (the dose being determined by the material itself as well as by the innumerable "hearings" of my music, as the sound is being shaped step by step on paper). These large or small doses of personal expression leave no room for returning to familiar ground. The "Typewriter Tune for Saxophone Quartet" (2006) forms part of the cycle of works under the general title "Typewriter Tune", which attempts to decipher musical letters sent to various recipients. Each work offers the next something from its own world, and thus a succession is created with a beginning lost in time, a present that is not static, and a future looking to the superiority of evolution. In Typewriter Tune for Saxophone Quartet, the receiver is the film "Faces" (1968), directed by Greek-American John Cassavetes. During the whole piece, the musical elaboration of "Konyali" - a folk dance from the city of Konya in the region of Cappadocia performed extrovertly and proudly - predominates, varying musically just as Cassavetes's Faces shift between emotions. In the same way that four human characters come to terms with their weaknesses after a series of intense confrontations, this quartet, though initially the thematic material is "in harmony" with its traditional nucleus, is then interrupted, deconstructed and scattered through the use of different musical idioms, resulting in a lengthy, yet fully "transubstantiated", coda. G. Koumendakis