Δολοφόνοι και ποιητές

Στις μέρες του δικαστή Τι, στην πνευματική ζωή της Αρχαίας Κίνας κυριαρχούσαν η βαθιά μελέτη και η άσκηση στην ποίηση· λόγιοι και σπουδαστές ήταν αφοσιωμένοι στα υψηλά νοήματα της ομορφιάς και της τέχνης. Εάν ήθελε κανείς ν' ακολουθήσει σταδιοδρομία σε δημόσια υπηρεσία, όφειλε να πετύχει στους φιλολογικούς διαγωνισμούς. Εντούτοις, πίσω απ' όλ' αυτά υπέβοσκαν πάθη λιγότερο ευγενή που μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμα και στο έγκλημα. Σε κάποια γιορτή του Μέσου Φθινοπώρου, ο Δικαστής Τι φιλοξενείται στο Τσιν-χουά μαζί με μια μικρή συντροφιά διακεκριμένων λογίων· έναν ακαδημαϊκό, έναν ποιητή της Αυλής, έναν αντικομφουκιανό και αντιβουδιστή μοναχό Ζεν, που καλλιγραφεί εξαίσια δίστιχα. Ατυχώς δεν μένει καιρός στον Τι να σχοληθεί με την κριτική στίχων ή με την καλλιγραφία. Ένας σπουδαστής βρίσκεται δολοφονημένος· μια όμορφη ποιήτρια κατηγορείται ότι μαστίγωσε μέχρι θανάτου την υπηρέτριά της· και στα μυστηριώδη σκοτάδια του Ιερού της Μαύρης Αλεπούς, όπου ο αναγνώστης βυθίζεται στις κινεζικές παραδόσεις σχετικά με τη μαγεία της αλεπούς και τη μετενσάρκωση, φαίνεται ότι ελλοχεύουν κι άλλα αινίγματα. "Το ανατολίτικο μυστήριο όπως το συνέθεσε ο Robert van Gulik· ευχάριστο όπως ένα φλυτζάνι τσάι με άρωμα γιασεμιού". Στην Κίνα ανθούσε από τον 13ο αιώνα ένα είδος αστυνομικής φιλολογίας. Το 1949 ο van Gulik μετέφρασε τρεις ιστορίες του 18ου αιώνα με τον δικαστή Τι, κι αργότερα έγραψε ολότελα δικές του ιστορίες με τον ήρωα αυτόν. Ο Δικαστής Τι ήταν πρόσωπο ιστορικό. Έζησε από το 630 μέχρι το 700 μ.Χ. και υπήρξε λαμπρός ντετέκτιβ και περίφημος άνδρας της δυναστείας Τανγκ. Μολοταύτα, οι περιπέτειες που περιγράφονται στο παρόν μυθιστόρημα είναι εξ ολοκλήρου φανταστικές. Ο Ολλανδός συγγραφέας Robert van Gulik υπήρξε περίφημος σινολόγος που έζησε πολλά χρόνια στην Κίνα. Ασχολήθηκε με την κινεζική ιστορία, την καλλιγραφία, κι έγραψε μια κλασική μελέτη για την "Ερωτική ζωή στην Αρχαία Κίνα" (1961). Την έκδοση κοσμούν 8 σχέδια του συγγραφέα με τον κινεζικό τρόπο.