Ενοχικόν

III.guarda e passa Πώς εκπληρώνει κανείς το καθήκον του; Θέλω να πω: πώς κάνει πράξη απρόβλεπτη το προσχεδιασμένο; Λίγο με νοιάζει ό,τι διδάσκεται γι' αυτό ή όσα οι αγυρτείες της ανάγκης συμβουλεύουν. Λίγο με νοιάζει η γνώμη (η πεποίθηση) νόθων συλλογισμών. Θέλω να πω: με ποιον ώμο μπορεί να σπρώξει κανείς, να σωριάσει κανείς σε ερείπια το επόμενο τείχος; Με ποιο πέλμα μπορεί να σκορπίσει τ' οδόφραγμα και τους σάκους της άμμου στο πιο κάτω σημείο ελέγχου; Με ποιο τρόπο μπορεί ν' αφαιρέσει κανείς το πράσινο χρώμα από τις θλιβερές γραμμές της εγκατάλειψης; Κατακτημένη πόλη, κατεχόμενη πόλη, πόλη κομμένη στα δύο, συρματοπλέγματα, ουδέτερη ζώνη, συρματοπλέγματα, κόκκινη οβάλ σφραγίδα εισόδου, γαλάζια τετράγωνη σφραγίδα εξόδου. Χαρτιά. Ένας άντρας διαβάζει την πύλη του Άουσβιτς. Διαβάζει ψηλά, στην πύλη του Άουσβιτς, το καλαίσθητο, σφυρήλατο κύμα. Περνά επιτέλους την ανοιχτόκαρδη πύλη του Άουσβιτς και πιάνει αμέσως δουλειά. Ξέρει καλά πως η δουλειά απελευθερώνει· αυτός είναι ο λόγος που πιάνει αμέσως δουλειά. Φωτογραφίζει: τα σύρματα, τους προβολείς, τα φυλάκια, τους χαλικόστρωτους δρόμους, τα φροντισμένα σπίτια με τα νούμερα και το κόκκινο τούβλο, τον τοίχο των εκτελέσεων, τις κεραμοσκεπές, το σιδερένιο Π του ικριώματος· αλλάζει φακό, φωτογραφίζει: στις βιτρίνες τις τούφες των μαλλιών, τις βούρτσες των δοντιών και τις βούρτσες ξυρίσματος, των παπουτσιών τις στοίβες, τις βούρτσες γυαλίσματος, τα γυαλιά, τις θήκες των γυαλιών, τις χτένες των αντρών, τα χτενάκια, τις βούρτσες των μαλλίων, τ' ακριβά δαντελένια ριπίδια, τις ομπρέλες του ήλιου· [...]