Στίχοι βάρβαροι και άλλα ποιήματα

Στην παρούσα επιλογή ποιημάτων τού, λησμονημένου σήμερα, ιταλοελληνικής καταγωγής ποιητή Στέφανου Μαρτζώκη (1855-1913) έγινε προσπάθεια να συνδυαστεί το υποκειμενικό και αισθητικό με το αντικειμενικό και γραμματολογικό κριτήριο. Ταλαντευόμενος ο Μαρτζώκης ανάμεσα στον εκπρόθεσμο ρομαντισμό και τον ιδιόμορφο κλασικισμό του, και όντας στο περιθώριο του κυρίαρχου λογοτεχνικού κλίματος, άργησε να κρυσταλλώσει το προσωπικό ποιητικό στίγμα του - στη γνωστότερη και καλύτερη ενότητα ποιημάτων του, τους Στίχους βάρβαρους. Αλλά με την ενότητα αυτή ο Μαρτζώκης ξεπέρασε τους ρομαντικούς καταναγκασμούς και τα εκφραστικά ολισθήματα των παλαιότερων ποιημάτων του. Οι Στίχοι βάρβαροι μεταδίδουν τη λάμψη μιας, απροσδόκητης για τον μελαγχολικό έως σπαραξικάρδιο Μαρτζώκη, οραματικής και εξαγγελτικής αισιοδοξίας. Η εικονιστική καθαρότητα και ο συντονισμός μορφής και περιεχομένου στους Στίχους βάρβαρους μας μεταφέρουν μια πανεποπτική αίσθηση της φύσης και του έρωτα που διατηρεί ακόμη την ενάργεια και τη φυσικότητά της. Η ρυθμική ιδιοτροπία αυτών των περίτεχνων ποιημάτων όχι μόνο δεν τα κατέστησε τεχνητά, αλλά τα έθεσε εκτός τεχνοτροπικής παράδοσης. Το αποτέλεσμα; Μεταδίδουν την εντύπωση της ποιητικής παλαιότητας πολύ λιγότερο απ' ό,τι ο μέσος όρος των παραδοσιακών ποιημάτων της εποχής τους.