Το αμίλητο νερό

Aυτή η διήγηση είναι ένα ταξίδι στη χώρα των παιδικών χρόνων. Αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλά παιδικά χρόνια, αυτά που βιώθηκαν πραγματικά και κοιμούνται για πάντα μέσα στη σιωπή των περασμένων, και τα άλλα, τα παιδικά χρόνια αυτού του βιβλίου, αυτά που ξανάρχονται στη μνήμη μετά από πολλά χρόνια. Η συγγραφέας το ξέρει. Γνωρίζει ότι η μνήμη είναι σαν μια παλάμη, σαν μια αόρατη κρισάρα που κοσκινίζει την ανάμνηση και αποθέτει μέσα στο παρόν μας τα ψήγματα και τα κρύσταλλα της άλλης φοράς. Εδώ η μνήμη και η γραφή είναι από τρυφερότητα και διαύγεια. Τα κουφάρια των καραβιών στο Πέραμα, η μυρωδιά ενός δένρου ή ενός σπιτιού στο νησί της Χίου, το πρόσωπο ενός δασκάλου του σχολείου, οι κρυφοί τρόμοι και οι χαρές του κορμιού γίνονται στιγμές διαλεχτές, προνομιούχες, στερεωμένες για πάντα μέσα στο χρόνο, έντονες σαν μικρές αιωνιότητες. Αυτές οι μικρές αιωνιότητες που κλιμακώνουν τη διήγηση είναι ακόμη πιο πολύτιμες, γιατί δεν είναι μόνο προσωπικές. Λένε ακόμα την καθημερινή ιστορία ενός χωριού ή ενός νησιού: της Χίου. Λοιπόν, παράξενες συνενοχές πλέκονται με το χρόνο. Δεν είναι πια το παρόν μιας ζωής που φωτίζει το παρελθόν, όπως στις συνηθισμένες αυτοβιογραφίες, αλλά το αντίθετο. Είναι το παρελθόν, το παρελθόν της Δέσποινας Τομαζάνη, που γίνεται χρησμός, ο χρησμός της ζωής της που έχει ξαναβρεί. Ζακ Λακαριέρ