Ο παπά Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του

"Ο παπα Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του" είναι η τελευταία πεζογραφική δουλειά που πρόλαβε να σχεδιάσει και άρχισε να γράφει ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης. Μια αρχή που τη συνέχισή της την ανέκοψε, επάνω στην ακμή της ηλικίας και της δημιουργικής του ζωτικότητας, ο θάνατος. Μαρτυρείται πως το δούλευε ακούραστα, όχι με το άγχος μιας φιλόδοξης προσήλωσης, αλλά αβίαστα και φυσικά σαν αντιστάθμισμα του πνεύματος στη σκληρή δοκιμασία της αρρώστιας του (1922 - 23). [...] Τύχη αγαθή και η επίμονη αναζήτηση ενός φανατικού για γράμματα εκδότη, κέρβερου πραγματικού των θεοτοκικών κειμένων, έφερε στο φως, μισόν αιώνα ύστερα από τη συγγραφή της, την ως τότε άγνωστη αρχή αυτού του έργου, σε μια πρώτη παρουσίασή της και προδημοσίευση στη "Συντεχνία" (Βλάχος, 1974). Και ακολούθησε η κοινή της έκδοση με τα άλλα "Διηγήματα" ("Κορφιάτικες ιστορίες", Κείμενα, 1978). [...] Η επαναδημοσίευση του αρχικού αυτού κειμένου εξαιρέθηκε από τη δεύτερη έκδοση του τόμου των "Διηγημάτων" (Κείμενα, 1982). Γιατί ενώ τα σύντομα εκείνα διηγήματα είναι χρονολογικά τα πρώτα, "Ο παπα Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του" είναι απόσπασμα ενός μεγάλου "διηγήματος" - έτσι χαρακτήριζε ο Θεοτόκης ό,τι ένας νεότερος θα διαφήμιζε ως νουβέλα ή μυθιστόρημα - και είναι προπαντός η τελευταία ώριμη δημιουργία του. Έκρινα, λοιπόν, πως δικαιούται την αυτοτελή του έκδοση. [...] Γιάννης Δάλλας Αγία Παρασκευή, '82, '93.