Ποῖος ἦτον ὁ φονεὺς τοῦ ἀδελφοῦ μου

Ἀλλὰ τελειώτερα θά μποροῦσε νὰ θεωρηθῆ μὲ τὸ χάρισμα κάποιας ὑπεροχῆς ἀγνάντια στἄλλα τοῦ Βιζυηνοῦ πεζογραφήματα τὸ διήγημα ποὺ ἔδωκε τὴν ἀφορμὴ στὰ προλογικὰ μου σημειώματα τοῦ βιβλίου τούτου: «Ποῖος ἦτον ὁ φονεὺς τοῦ ἀδελφοῦ μου». Αὐτὸ εἶναι, θετικώτερα, τὸ διηγηματογραφικὸ ἀριστούργημα τοῦ Βιζυηνοῦ, καθὼς συγκεντρώνει στὰ φύλλα του ὅλων τῶν ἄλλων δεξιὰ συμπλεγμένα καὶ συγκεντρωμένα τὰ χαρίσματα: τὴν τραγῳδία, τὴν ἠθογραφία, τὸ χρῶμα τὸ τοπικό, τὴν ποίηση μὲ τὸ λυρισμό, τὴ σπαραχτικὴ συγκίνησι, τὸ κέφι τὸ ἀνατολίτικο, τὴν ὡραία πιστὴ καὶ ὅμως πολὺ πιὸ πέρα ἀπὸ τὴ φωτογραφία προχωρημένη ἀναπαράσταση τόπων, καιρῶν, ψυχῶν, προσώπων. «Οἰκογενειακὴ τραγῳδία, καθὼς καὶ ἄλλοτε τὴν εἶπα, ἐν ἀδιασπάστῳ συνοχῇ πλεκομένη καὶ λυομένη». Ὁ Κιαμήλ, ὁ φονιὰς ἑνὸς ἀνθρώπου, φονιὰς πόσο συμπαθέστερος ἀπὸ τὸ θῦμα του, ἀθῶος κακοῦργος, τρελὸς ὕστερα πραότατος, ἕνα κῆπο καλλιεργεῖ καὶ τριαντάφυλλα μέσα στὸν κῆπο, γιὰ νὰ τὰ ξαναφυτεύῃ τὰ τριαντάφυλλ’ αὐτὰ στὸν τάφο ἐκείνου ποὺ σκότωσε. Προφητικὸ ἐξάγγελμα τῆς μοίρας τοῦ ἴδιου τοῦ συγγραφέα, ποὺ τελείωσε τὴ ζωή του στὸ περιθώριο τοῦ κόσμου, τρελὸς μέσα στοῦ Δρομοκαΐτη. μὰ καὶ μέσα ἐκεῖ ἀκόμα, σὰν ἐπάνω στὸ μνῆμα τοῦ λογικοῦ του, καλλιεργοῦσε τὰ ρόδα τῆς ὡραίας του τέχνης, μὲ στίχους –εἶν’ οἱ τελευταῖοι του– ἀπροσδόκητα καὶ στὸν πόνο τους καὶ στὸ ρυθμό τους, ἐκφραστικούς...