Η αισθητική της ιθαγένειας

Όσο κι αν αυτό το λογοτεχνικό κείμενο ιδρύει την εξουσία του μέσα από τη μυθοπλασία, τη φαντασία και την πλεκτάνη του συγγραφέα, διεκδικώντας με τα ζωτικά αυτά ψεύδη τη δύναμη της αλήθειας, κάτω από τις λέξεις ανιχνεύονται ψήγματα ζωής μεταμορφωμένα από την αφηγηματική δολιότητα. Τα βιώματα, και ειδικά όσα συνδέονται με τη γενέθλια γη, τροφοδοτούν με πρώτες ύλες τη λογοτεχνία. Ο "βιωμένος χώρος" και οι εικόνες του γίνονται η κατοικία της μνήμης και των συναισθημάτων, το καταφύγιο όπου αναζητείται ο χαμένος χρόνος. Ο τόπος διεκδικεί έντονη παρουσία σε πολλά λογοτεχνικά έργα και γίνεται σημαντική παράμετρος της ανάγνωσης. Μια τοπογραφική προσέγγιση μπορεί να φωτίσει τις υπόγειες διαδρομές που συνδέουν τη φυσική με τη συμβολική γεωγραφία, να διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους ο τόπος εγγράφεται στο κείμενο, ώστε να μετασχηματίζεται σε τόπο της λογοτεχνίας. Σε μια πρώτη μορφή η εργασία αυτή ανακοινώθηκε στην Κοζάνη τον Ιούνιο του 1998 στο πλαίσιο της συνάντησης των Δυτικομακεδόνων συγγραφέων, που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης. Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται, με επανεκτιμήσεις και συμπληρώσεις, μία εκτενής εισαγωγή για τη σχέση λογοτεχνίας και τόπου και ένα ανθολόγιο κοζανιτών συγγραφέων. Του ανθολογίου -που συγκροτήθηκε με στόχο να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο εγγράφονται η πόλη της Κοζάνης και η ευρύτερη περιοχή στα λογοτεχνικά κείμενα- προτάσσεται το κεφάλαιο "Πόλεως και μνήμης", το οποίο αποτελεί μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της πόλης και της κοζανίτικης γραμματείας, και το κεφάλαιο "Η δύναμη του τόπου - νοσταλγία και δίψα της φυγής".