Κτερίσματα

Ο συλλογικός αυτός τόμος αποτελεί φιλολογικό μνημόσυνο που έρχεται να σημαδέψει τη δέκατη επέτειο από τον αδόκητο θάνατο του Γιάννη Καμπίτση. Περιέχει 23 φιλολογικά μελετήματα που φίλοι, συνάδελφοι και μαθητές του αφιερώνουν, για να τιμήσουν τη μνήμη του. Ως κλασικός φιλόλογος ο Καμπίτσης καλλιεργούσε με την ίδια αγάπη τόσο την ελληνική όσο και τη λατινική φιλολογία. Οι περιοχές, ωστόσο, της αρχαιογνωστικής επιστήμης που προσείλκυσαν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του ως ερευνητή ήταν η μυθολογία, η θρησκεία, η τραγωδία, οι θεσμοί και το δίκαιο. Οι περιοχές αυτές επικαλύπτονται στο έργο του, το οποίο κινείται με συνέπεια από τη μελέτη θρησκευτικών τελετών και μορφών λατρείας στη μελέτη των μύθων και των παραλλαγών τους, που καθρεφτίζουν αρχαϊκότερα θρησκευτικά συστήματα, ή γίνονται ύλη λογοτεχνικής μορφοποίησης, που επίσης καθρεφτίζει κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, στα οποία η ποίηση - ιδιαίτερα η τραγωδία - προσπαθεί να δώσει απάντηση. Το δίκαιο, εξάλλου, είναι κατά τον Καμπίτση η "εκλογίκευση" των παραδοσιακών θρησκευτικών θεσμών, που την έκανε όλο και πιο απαραίτητη η εξασθένηση, με την πάροδο του χρόνου, της αρχαϊκής πίστης στη θεϊκή δικαιοσύνη. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι έκδηλα στις μείζονες εργασίες του Καμπίτση, αλλά περισσότερο από παντού αλλού στη μεγάλη μονογραφία του, Μινυάδες και Προιτίδες, στην οποία εξετάζονται συγκριτικά δυο μυθικά σύνολα που ανήκουν στην κατηγορία των "μύθων αντίστασης" στην εξάπλωση της λατρείας του Διονύσου. Ο αναγνώστης αυτού εδώ του τόμου θα έχει την ευκαιρία να διαβάσει δύο αδημοσίευτα και άγνωστα ως τώρα μελετήματα του συγγραφέα, που προωθούν την έρευνα των παραπάνω μυθολογικών κύκλων και αναζητούν την καταγωγή των σχετικών λατρευτικών εθίμων σε λατρείες άλλων θεών, όπως της Ήρας στην Αργολίδα, τις οποίες απορρόφησε ο Διόνυσος στους πρώιμους αρχαϊκούς χρόνους.