Ρεαλιστική παράσταση και ποιητική ενόραση στην πεζογραφία του Γιώργου Ιωάννου

Η μελέτη της Anna Zimbone είναι το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε για τον Γιώργο Ιωάννου. Σε τούτο, καθώς και στο γεγονός ότι η Anna Zimbone δεν είναι Ελληνίδα, βρίσκεται ως ένα βαθμό η σημασία του. Ότι το πρώτο βιβλίο για τον Ιωάννου γράφεται από έναν ξένο, είναι, πιστεύω, μια ένδειξη της αμηχανίας που αισθάνεται ακόμη η ελληνική κριτική απέναντι στον σπουδαίο αυτόν συγγραφέα. Με αυτό δεν θα ήθελα βέβαια να πω ότι η κριτική μας δεν ανταποκρίθηκε ικανοποιητικά στην κριτική πρόκληση που αποτελεί η συγγραφική τέχνη του Ιωάννου. Μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα κριτικά μας κείμενα, τον τελευταίο καιρό, γράφτηκαν ανταποκρινόμενα ακριβώς σ' αυτή την πρόκληση. Είναι εντούτοις αισθητό ότι υπάρχουν περιοχές της λογοτεχνίας του Ιωάννου που δεν έχουν ακόμα εξερευνηθεί, ενώ λείπει η καθολική θεώρηση που θα προσδιορίσει (και θα αξιολογήσει) με ακρίβεια τη θέση του στη νεοελληνική λογοτεχνία. Ο αναγνώστης θα έχει παρατηρήσει ότι μιλώντας για το έργο του Ιωάννου χρησιμοποιώ τις λέξεις συγγραφική τέχνη και λογοτεχνία. Το κάνω αυτό στην προσπάθεια μου ν' αποφύγω τους όρους πεζογραφία και πεζογραφήματα, με τους οποίους χαρακτηρίζονται τα κείμενα του Ιωάννου. Γιατί διαβάζοντας κανείς τα πλέον σημαντικά από αυτά τα κείμενα με τον τρόπο που υπαγορεύει ο βαθύτερος ρυθμός τους, αισθάνεται πως η βαθύτερη φύση τους δεν είναι πεζογραφική. Όπως ο Προυστ, όπως ο Καλβίνο, ο Ιωάννου είναι ένας ποιητής που τυχαίνει να γράφει σε πρόζα. Ο κριτικός που δεν το έχει αντιληφθεί αυτό δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να περιγράψει επακριβώς το συγγραφικό του πρόσωπο. Από την άποψη αυτή το βιβλίο της Zimbone είναι μια πραγματική συμβολή, μια ουσιώδης προσέγγιση του έργου του Ιωάννου από τη σωστή οπτική γωνία. Νάσος Βαγενάς