Η λωρίδα του Μέμπιους

"Η λωρίδα του Μέμπιους" έδωσε νέα προοπτική στα σύγχρονα μαθηματικά, προσέφερε χρήσιμες εφαρμογές στη βιομηχανία, πυροδότησε τη δημιουργικότητα καλλιτεχνών, ενέπνευσε παραγωγούς ταινιών επιστημονικής φαντασίας. Αυτή η τόσο απλή, κλειστή λωρίδα που δείχνει ότι δύο επιφάνειες μπορούν να μετατραπούν σε μία ενιαία, αναστατώνει τη δημιουργική σκέψη και τη φαντασία μας. Τα μυστικά της ερμηνεύονται από την τοπολογία: έναν κλάδο των μαθηματικών που μελετά ποιες χωρικές (spatial) ιδιότητες ενός σώματος διατηρούνται αμετάβλητες, ακόμη κι αν παραμορφώσουμε το σχήμα του, χωρίς να το σχίσουμε, να το τρυπήσουμε, να το σπάσουμε, ή να κολλήσουμε κάτι επάνω του. Ο Pickover προσφέρει μια απολαυστική εμπειρία: μέσα από απλά αινίγματα και γρίφους, ασκήσεις νοημοσύνης και κατοχυρωμένες ευρεσιτεχνίες, μέσα από εφαρμογές της θεωρίας κόμβων, μέσα από τη φιάλη του Klein, την κερατοειδή σφαίρα του Alexander, το τρίγωνο του Penrose, τα πολύχρωμα φράκταλ, τους πολύπλοκους βρόχους, και ένα σωρό παράξενα τοπολογικά αντικείμενα, ο αναγνώστης βιώνει την υπερβατική πραγματικότητα της λωρίδας Μέμπιους. Τα αφηρημένα μαθηματικά της γίνονται εκπληκτικά οικεία όταν τα απολαμβάνουμε μέσα από τα δημιουργικά παιχνίδια, την τέχνη, τη μουσική, την αρχιτεκτονική, τη λογοτεχνία, ακόμη και μέσα από τον κινηματογράφο. Ένα βιβλίο-καλειδοσκόπιο, γεμάτο αινιγματικά διαμάντια - μια πρόκληση στις νοητικές δυνατότητές μας. Η κατάδυση στον τοπογραφικό ωκεανό του Pickover αυξάνει εντυπωσιακά τη δύναμη του μυαλού μας. Τι είναι αυτή η περίφημη "λωρίδα του Μέμπιους"; Ακόμη κι ένα παιδί μπορεί να φτιάξει μια ταινία σαν κι αυτή που ανακάλυψε το 1858 ο Γερμανός Αύγουστος Φερδινάνδος Μέμπιους, απόγονος του Λούθηρου, μαθητής του κορυφαίου μαθηματικού Καρλ Φρίντριχ Γκάους. Η διαδικασία είναι απλή: Κόβουμε μια μακρόστενη λωρίδα χαρτιού, γυρίζουμε ανάποδα (στροφή 180°) τη μια άκρη της και την κολλάμε πάνω στην άλλη. Εμπνευσμένος από την τοπολογία της λωρίδας Μέμπιους, ο φημισμένος Μάουριτς Έσερ χάραξε τις υπέροχες λιθογραφίες του, αποδεικνύοντας τη γόνιμη σχέση μαθηματικών και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Σήμερα, τα αφηρημένα μαθηματικά που κρύβονται στη λωρίδα του Μέμπιους εφαρμόζονται, μεταξύ άλλων, στη βιομηχανία, στη νανοτεχνολογία, καθώς και στην αστρονομία (στην έρευνα σχετικά με τη δομή και το σχήμα του Σύμπαντος).