Νασρεντίν Χότζας, το γέλιο της Μικρασίας

Σοφός ή τρελός; Ψυχολόγος ή δικαστής; Δάσκαλος ή θεραπευτής ζεύγους; Εξεγερμένος ή υποταγμένος; Ευχαριστιακός ή γκρινιάρης; Το σίγουρο είναι ότι ο Χότζας μάς κάνει να γελάμε, είναι γελωτοποιός. Διδάσκει με το γέλιο, θεραπεύει με το γέλιο, συμβουλεύει με το γέλιο, αμφισβητεί με το γέλιο. Ο Χότζας είναι το πνεύμα της Μικρασίας, και εκεί βρίσκουν οι ιστορίες του την αρμονία και την ισορροπία τους. Ενσωματώνει αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές ιστορίες, μύθους του Αισώπου, ευτράπελες ιστορίες από τις κοιλάδες της Ινδίας και τις στέπες του Βορρά, αλλά μόνο στη Μικρασία το γέλιο του ακούγεται τόσο καθαρό και απελευθερωτικό. Διδάσκει με τον τρόπο του Σωκράτη, απορώντας: «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Κρύβεται με τον τρόπο των «δια Χριστόν σαλών», αμφισβητεί με τον τρόπο των Κυνικών και συστήνεται με τον τρόπο του Οδυσσέα - είναι ο «Ούτις», ο Κανένας. Τις αστείες ιστορίες του αγαπούν παιδιά και μεγάλοι, γυναίκες κι άντρες, άρχοντες και λαϊκοί, χωρικοί και νομάδες. Τούτη η ανθολογία τον κοιτά στα μάτια, ξεκαρδίζεται και μετά αργά γεύεται κι απολαμβάνει τη σοφία του.