Συμβολή στην έρευνα της οργάνωσης και της οικονομίας της ημινομαδικής κοινότητας

Οι νομάδες και ημινομάδες βλάχικοι πληθυσμοί έχουν απασχολήσει δια μακρών την ελληνική λαογραφία, αλλά και πολλούς και ποικίλους κλάδους της ελληνικής επιστήμης. Η σχετική βιβλιογραφία είναι μεγάλη και σπουδαία, βρίσκεται δε εν εξελίξει. Σημαντικό σταθμό στην επιστημονική αυτή πορεία αποτελεί η μετά χείρας μελέτη του Στέλιου Α. Μουζάκη, γνωστού για τις πολλές, πρωτότυπες, τεκμηριωμένες και άκρως ενδιαφέρουσες μελέτες του, στις οποίες πάντοτε προέχει η διεπιστημονική και η διαθεματική προσέγγιση του εκάστοτε ερευνώμενου θέματος. Εν προκειμένω, ο συγγραφέας συνδυάζει τη λαογραφία με την οικονομική ιστορία, μελετώντας τις μετακινήσεις και τις δραστηριότητες του Αναγνώστη Βασιλάκη και του τσελιγγάτου του, ανάμεσα στη Βωβούσα και στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Εξετάζει αλληλοδιαδόχως το ιστορικό πλαίσιο, τα κοινοτικά έσοδα, αλλά και τη συγκρότηση και τη δράση του τσελιγγάτου, τα παραγόμενα σε αυτό κτηνοτροφικά προϊόντα και τις πωλήσεις τους, τις συναλλαγές με μέλη του τσελιγγάτου, αλλά και με τις εκάστοτε κρατικές διοικητικές αρχές. Εξετάζει επίσης λεπτομερώς τις παραγωγικές δραστηριότητες, τόσο στα κτηνοτροφικά δεδομένα, όπου κυριαρχεί η τυροκομία, όσο και στις συμπληρωματικές εκδοχές τους, όπως η δημιουργία νεροπρίονου, η εμπορία ξυλείας, ακόμη και η κατασκευή σαμαριών. Όλα αυτά μέσα από μια σειρά αρχειακών τεκμηρίων, κατά κύριο λόγο επιστολών, από το αρχείο του Αναγνώστη Βασιλάκη, τα οποία μελετώνται εξαντλητικά. (Μανόλης Γ. Βαρβούνης)