Το κυπριακό πρόβλημα 1947-2004

Το βροντερό "όχι" των Ελληνοκυπρίων (76%) και το ξεκάθαρο "ναι" των Τουρκοκυπρίων (65%) στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004 αποτελούν ιστορική καμπή στο Κυπριακό πρόβλημα, ανάλογη με αυτή του 1963-1964 και του 1974. Την επαύριο των δημοψηφισμάτων, η διχοτόμηση προβάλλει πλέον ξεκάθαρα στον ορίζοντα ως η τελική λύση. Κατά την περίοδο 1997-2002 δημιουργήθηκε ένα παράθυρο ευκαιρίας για επίλυση-επανένωση που όμοιό του δεν είχε παρουσιαστεί στο παρελθόν και ούτε προβλέπεται να ξαναπαρουσιαστεί στο μέλλον. Η προοπτική αυτή είχε τεθεί, θεωρητικά τουλάχιστον, σε τροχιά με την προοπτική ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορούσε να λειτουργήσει ως "καταλύτης" για την επίλυση. Όμως, το κλίμα παρέμενε βεβαρημένο, μέχρις ότου η καλυτέρευση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας έδωσε νέα πνοή στις προσπάθειες για επίλυση. Στο τέλος, ακόμη και η Άγκυρα έκανε στροφή 180ο και έπαψε να υποστηρίζει τον Ντενκτάς, ενώ η κατάσταση στον βορρά είχε τεθεί υπό τον έλεγχο των μετριοπαθών Τουρκοκυπρίων. Σε αυτό το νέο σκηνικό ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το γνωστό ως Σχέδιο Ανάν, το πλέον λεπτομερειακό σχέδιο για επίλυση που έχει προταθεί έως σήμερα για οποιαδήποτε διένεξη στον κόσμο. Προκύπτει έτσι το προφανές ερώτημα: εφόσον η λύση της επανένωσης (στη βάση, εννοείται, της χαλαρής διζωνικής ομοσπονδίας και της ισότητας μεταξύ των δύο κοινοτήτων) δεν στάθηκε δυνατό να εξασφαλιστεί με τόσο ευνοϊκές συνθήκες, είναι άραγε δυνατό να επιλυθεί το Κυπριακό χωρίς οριστική διχοτόμηση; Το φλέγον αυτό ερώτημα επιχειρεί να προσεγγίσει η ανά χείρας μελέτη. Στο βιβλίο παρουσιάζεται μία εμπεριστατωμένη ανασκόπηση του Κυπριακού, από τη γένεσή του το 1947 έως το 2004 -από το διακαές αίτημα για ένωση μέχρι το "όχι". Διερευνώνται οι ιδιομορφίες του Κυπριακού, τα αίτια του αδιεξόδου και η ιστορική του πορεία, με ιδιαίτερη έμφαση στη δωδεκαετία 1993-2004. Διερευνώνται οι ιδιομορφίες του Κυπριακού, τα αίτια του αδιεξόδου και η ιστορική του πορεία, με ιδιαίτερη έμφαση στη δωδεκαετία 1993-2004. Εξετάζεται επίσης διεξοδικά ο ρόλος των "μητέρων-πατρίδων" (Ελλάς και Τουρκίας) καθώς και η πολιτική της Βρετανίας και των ΗΠΑ.