Στη σκιά του Ιερού Βράχου

Γύρω στα 1860, στο χώρο που περιβάλλει το σημαντικότερο μνημείο της κλασικής αρχαιότητας ιδρύθηκαν τα Αναφιώτικα, ο μικρός οικισμός των μεταναστών μαστόρων από τις Κυκλάδες που παραμένει έως τις μέρες μας σφηνωμένος στη βραχώδη βορειοανατολική πλαγιά της Ακρόπολης. Αντιμετωπίζοντας τον οικισμό ως ανεπιθύμητη και βέβηλη παρουσία, οι αρχές που διαχειρίζονται τον αρχαιολογικό χώρο αγωνίζονται να "προστατέψουν" το μνημείο από την "ανάρμοστη" αυτή γειτνίαση. Στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης συνυπάρχουν λοιπόν δύο αντιλήψεις του χώρου που η καθεμιά τους αποτελεί κρυστάλλωση μιας πραγματικότητας με διαφορετικές και αντίπαλες, τελικά, ιστορικές και πολιτισμικές καταβολές. Απέναντι στις μακρόχρονες πρακτικές "πειθάρχησης" του τόπου τους οι κάτοικοι των Αναφιώτικων αμύνονται κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις τους, αντιπαραθέτοντας στη μνημειακή ανάγνωση του χώρου τη γνώση και την κοινωνική μνήμη του οικείου, βιωμένου τόπου. Τα Αναφιώτικα συντηρούν σημασίες, μνήμες, κτίσματα και συναισθήματα που καθίζησαν και εμποτίζουν το τοπίο-παλίμψηστο, διαψεύδοντας τη μονοσήμαντη ερμηνεία του Ιερού Βράχου που επιβλήθηκε από το 19ο αιώνα και ύστερα. Η "αιρετική γεωγραφία" των Αναφιώτικων αποτελεί διαρκή υπενθύμιση των πολλαπλών ποιητικών και σημασιών του χώρου.