Ο κομφορμιστής

Ο "Κομφορμιστής" (1951) είναι κάτι παραπάνω από την απλή ιστορία ενός γαμήλιου ταξιδιού στο Παρίσι είναι η ιστορία ενός εγκλήματος που έχει διαπράξει το κράτος, η βιογραφία ενός άντρα, η περιγραφή μιας εποχής και μιας κοινωνίας. Ο Αλμπέρτο Μοράβια περιγράφει υπόγεια την άνοδο του φασισμού, το πώς ένα ολοκληρωτικό μικροαστικό κίνημα καταβρόχθισε έναν άνθρωπο, τον Μαρτσέλο, και πώς γι’ αυτό δε φταίει κανένας εκτός από τον ίδιο. Ο "Κομφορμιστής" είναι η προσωπογραφία ενός ανθρώπου μέσα στο πλαίσιο της ηθικής που χαρακτηρίζει την εποχή μας: τον κομφορμισμό, τη συμμόρφωση στις ποταπές μικροαστικές αξίες. Το δέκατο ένατο αιώνα ήρωας ήταν ο επαναστάτης, ο άνθρωπος που ήθελε να ξεχωρίζει, να εναντιώνεται. Αυτός διέφερε ριζικά από τους άλλους. Κατά τον Μοράβια, ο ήρωας των καιρών μας είναι ο κομφορμιστής ή, καλύτερα, ο άνθρωπος που δε θέλει να ξεχωρίσει. Όμως, πέρα από το πολιτικό νόημα, το μυθιστόρημα παρουσιάζει μια πραγματική και συγκεκριμένη εικόνα της σύγκρουσης ανάμεσα σε μια κοινωνία λογικής και σε μια κοινωνία όπου πάνω απ’ όλα κυριαρχεί η ηθική αταξία.