Από την Αναγέννηση στην αμερικανική επανάσταση

Ο Άκτον ήταν ένας από τους μεγάλους ιστορικούς που, σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, σφράγισαν με το έργο τους τον 19ο αιώνα, έναν αιώνα ο οποίος κοίταζε ταυτόχρονα στο παρελθόν και στο μέλλον. Παρόμοιες εμβληματικές φυσιογνωμίες ήταν ο Μακώλεϊ και ο Καρλάιλ στην Αγγλία, ο Μισλέ και ο Γκιζό στη Γαλλία, ο Ράνκε και ο Ντρόιζεν στη Γερμανία, ο Παπαρρηγόπουλος και ο Λάμπρος στην Ελλάδα. Κάθε έθνος, όπως είχε τον εθνικό του ποιητή, είχε και τον εθνικό του ιστορικό. Όλοι αυτοί φιλοτέχνησαν τις εικόνες που τα έθνη επιθυμούσαν για τον εαυτό τους. Ανήκαν στις ηγετικές ομάδες, ήταν αξιόλογοι λογοτέχνες και, γράφοντας την ιστορία τους, δεν απευθύνονταν απλώς στους ομοτέχνους τους αλλά στο έθνος συνολικά. Το ύφος τους ήταν υψηλό, επικό, διανθισμένο με συμπεράσματα που συνήθως αποκόπτονταν από τα συμφραζόμενά τους για να γίνουν γενικά αξιώματα. Ποιος δεν θυμάται τη φράση "Η εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα", ακόμη κι αν έχει ξεχάσει ότι την είπε ο Λόρδος Άκτον;