Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες

"Αφιερωμένο στους Γκαγκαβούζηδες - της πρώτης γενιάς προσφύγων που έφυγαν από τη ζωή, διωγμένοι και ταλαιπωρημένοι... - σε όσους ντρέπονται ακόμη σήμερα να παραδεχτούν την καταγωγή τους... - σε όλους εκείνους που, χωρίς να τη γνωρίζουν, την υποτιμούν... - σε όσους με υπερηφάνεια τη δηλώνουν..." Οι Γκαγκαβούζηδες καταγράφονται στην ιστορία ως θρακικό φύλο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους; είναι τουρκόφωνοι χριστιανοί. Στην Ελλάδα η πλειοψηφία τους είναι πρόσφυγες από την επαρχία Χάφσα της Αδριανούπολης και από διάφορα χωριά της Βουλγαρίας. Για πρώτη φορά εντοπίζονται στα παράλια του δυτικού Εύξεινου Πόντου μεταξύ της Βάρνας και του Δούναβη, στη Δοβρουτσά. Η τύχη και η πορεία τους στο χρόνο ταυτίστηκε με την πορεία του ελληνισμού των Βαλκανίων. Στην εποχή του Βυζαντίου αποτελούσαν τους ακρίτες των βορείων συνόρων της αυτοκρατορίας. Τα χρόνια της οθωμανικής επέλασης ήταν ο τελευταίος λαός που υποδουλώθηκε στην ενδοχώρα των Βαλκανίων, το 1394-8. Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια, θωρούμε πως έχασαν την ελληνική γλώσσα, όπως την έχασε και η πλειοψηφία του υπόδουλου ελληνισμού. Αντίθετα, διατήρησαν με φανατισμό την θρησκεία τους που αποτελούσε και τον συνδετικό τους κρίκο με τον υπόδουλο ελληνισμό. Στους Ρωσοτουρκικούς πολέμους συμμετέχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Ρώσων, και λίγα χρόνια αργότερα, με ενθουσιασμό, και στα επαναστατικά γεγονότα της Μολδοβλαχίας, αντιμετωπίζοντας την οργή των οθωμανικών στρατευμάτων. Τα χωριά τους λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν, οπότε αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Οι περισσότεροι μετακινήθηκαν προς την Βεσσαραβία (στη σημερινή Μολδαβία, στην "Αυτόνομη Δημοκρατία της Γκαγκαουζίας"), όπου ζουν μέχρι σήμερα. Ένας μεγάλος αριθμός μετακινήθηκε νότια, στην Βόρεια και Ανατολική Θράκη, στην επαρχία της Χάφσας. Ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνισμού της Ανατολής το 1924, πήραν και πάλι το δρόμο της προσφυγιάς. Η εγκατάστασή τους αυτή τη φορά στα ελληνικά εδάφη ήταν μόνιμη. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν και προσπαθούν να διατηρήσουν τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους, έναν γνήσιο θρακιώτικο πολιτισμό. Κανείς δεν μπορεί να τους τον στερήσει.