Πέρα από την επιστήμη και τη θρησκεία

Συγκρούεται η «επιστήμη» με τη «θρησκεία»; Υπήρξα ανέκαθεν σε μία συγκρουσιακή σχέση; Τι είναι, εν τέλει, η «επιστήμη» και η «θρησκεία»; Η συζήτηση περί επιστήμης και θρησκείας, των ορίων μεταξύ τους, της δυνατότητας συνύπαρξής τους ή μιας ανέκαθεν μάχης τους, βρίσκεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πάντοτε παρούσα στη δημόσια συζήτηση — στην Ελλάδα και διεθνώς. Συνήθως αυτοί οι δύο όροι, επιστήμη και θρησκεία, εκλαμβάνονται ως αυτονόητοι και περίπου προαιώνιοι, δηλαδή ως έννοιες των οποίων η προβολή σε ιστορικές φάσεις άλλες από τη δική μας δεν είναι αναχρονιστική. Όμως, η ιστορία των ιδεών και η ιστορία της επιστήμης και της θρησκείας, ως ακαδημαϊκός κλάδος,έχει κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σημειώσει σημαντικές προόδους, σύμφωνα με τις οποίες καταδεικνύεται ως ανακριβής και αναχρονιστική αυτή η χρήση των όρων. Η «επιστήμη» και η «θρησκεία»,με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται σήμερα ως έννοιες, αποτελούν νεωτερικά κατασκευάσματα — με ιδιαιτέρως πιο πολύπλοκη την πρότερη διαδρομή τους απ’ ό,τι συνήθως πιστεύεται, και απολύτως αναχρονιστική την προβολή του νεωτερικού περιεχομένου τους σε αυτήν την παλαιότερη ιστορική διαδρομή. Το βιβλίο “Πέρα από την Επιστήμη και τη Θρησκεία: νέες φιλοσοφικές και ιστορικές προσεγγίσεις” συγκεντρώνει συνεισφορές από ιστορικούς της επιστήμης, φιλοσόφους της θρησκείας και θεολόγους, προκύπτει από το διεθνές ερευνητικό εγχείρημα After Science and Religion: Rethinking the Foundations of Science-Religion Discourse και ρίχνει φως στην ιστορική εξέλιξη των όρων και των πεδίων γνώσης, αναλογιζόμενο σχετικά με την μελλοντική προοπτική τους. Με κεφάλαια των Peter Harrison, Bernard Lightman, D. C. Schindler, Michael Hanby, Paul Tyson, John Milbank, David Bentley Hart, Σωτήρη Μητραλέξη και επίμετρο του Αθανασίου Σ. Φωκά, πρόκειται για ένα εγχείρημα ριζικής επαναπλαισίωσης της συζήτησης πέρα από όσα συνηθίζουμε να θεωρούμε ως αυτονόητα, το οποίο φέρνει τον Έλληνα αναγνώστη για πρώτη φορά σε επαφή.