Η γλώσσα του σύγχρονου θεάτρου στον ορίζοντα της λογοτεχνίας

Στις αρχές του 1980, μετά την πλήρη αμφισβήτηση της θέσης του συγγραφέα στο θέατρο, που εδραιώθηκε στο χειραφετητικό πνεύμα της δεκαετίας του 1960, έγινε αισθητή η ανάγκη νέων «κειμένων»· ανάγκη μιας «επανασύνδεσης με το νόημα» κι ενός νέου ποιητικού λόγου προορισμένου για τη σκηνή. Μετά τη διαπίστωση του «τέλους των λογοτεχνικών ειδών», ο θεατρικός συγγραφέας δεν μπορούσε πια να επαναπαυθεί στην ασφάλεια της κλασικής δραματικής φόρμας. Έπρεπε να την εφεύρει από την αρχή, να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, να συντονιστεί με τις σύγχρονες σκηνικές κατακτήσεις. Συνδυάζοντας ερευνητική ματιά και δοκιμιακό λόγο, το νέο βιβλίο της Δήμητρας Κονδυλάκη επιχειρεί να εντοπίσει ακριβώς πώς «επιστρέφει» σήμερα το κείμενο και ο συγγραφέας στη θεατρική σκηνή, τι μορφές παίρνει και ποιες είναι οι ιδεολογικές και αισθητικές προεκτάσεις αυτής της «επιστροφής». Εκκινώντας από την ιστορία του βιβλίου και της ανάγνωσης από τον αρχαίο κόσμο ως την εποχή μας, το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει πτυχές της παραδοσιακής διαμάχης σκηνής και κειμένου με έμφαση στην αναζήτηση της κοινωνικής θέσης του συγγραφέα και στη θεατρική έκδοση. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στο τοπίο του «μεταδραματικού». Εστιάζοντας σε ευρωπαίους δραματουργούς, με αφετηρία κυρίως τη γαλλική και την ελληνική σκηνή από το 1980 και μετά, αναλύει βασικές κατευθύνσεις της σύγχρονης θεατρικής γραφής: υποχώρηση της πλοκής, μορφή επιτέλεσης στο μεταίχμιο των ειδών, παρτιτούρα υπαγορευμένη από τον ρυθμό αλλά και εργαστήρι ανασύνθεσης του κόσμου με τον θεατρικό συγγραφέα να διεκδικεί εκ νέου τη θέση του στην καρδιά της σκηνής. Παρότι σημαντικό μέρος της ανάλυσης αφιερώνεται στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία, αποφεύγεται συνειδητά μια ελληνοκεντρική θεώρηση. Η κριτική οπτική διευρύνεται στο ευρωπαϊκό πεδίο λαμβάνοντας τους Έλληνες δραματουργούς ως συστατικό κομμάτι του. Το τρίτο κεφάλαιο είναι αμιγώς αφιερωμένο στη θεατρική μετάφραση. Συστηματοποιώντας εμπειρία και διδασκαλία χρόνων, στην πρώτη αυτή μελέτη για τη θεατρική μετάφραση στην Ελλάδα, η συγγραφέας μοιράζεται την αγάπη για τη μεταφραστική διαδικασία ως βιωματικό πεδίο συνάντησης με τη γλώσσα, τις ιδέες, τον κόσμο.