Η ψυχή

Αν το βιβλίο τούτο έχει να προσφέρει τίποτα, η προσφορά του πρέπει να ζητηθεί στο τελευταίο μέρος του, όπου στήνεται το άλυτο ακόμη πρόβλημα, από Ποιούς και Πώς διαμορφώνεται η ιδέα της Πνευματικής Ψυχής, που την επιβάλλουν η ελληνική φιλοσοφία και οι σωτηριακές θρησκείες. Η λύση που τολμώ να παρουσιάσω (αν τα μέσα κ' οι δυνάμεις μου το συγχωρούν...) είναι πώς τη διαμορφώνουν οι Ορφικοί, με ορισμένη επεξεργασία των στοιχείων της Διονυσιακής Θρησκείας, πάνου στο γενικότερο υπέδαφος της θιασικής ιδέας για μιαν ευδαιμονική επιβίωση των Μυστών, και με κύριο παράγοντα τον ταυτισμό του Μύστη με τον Θνήσκοντα Θεό του. Η λύση τούτη βοηθά να χναρολογήσουμε και μιά βαθύτερη σχέση του Θείου Δράματος με τις τελετές της Βασιλικής Στέψης, που η παρουσία τους στις τελετές της Ταφής ολοφάνερη είναι. Π.Λ. Με το κορυφαίο αυτό έργο του, ο Λεκατσάς πραγματεύεται και επιχειρεί να λύσει το άλυτο, για την ιστορία των ιδεών, πρόβλημα, από ποιούς και πώς διαμορφώθηκε η ιδέα της Πνευματικής Ψυχής, που την επέβαλαν η ελληνική φιλοσοφία και οι σωτηριακές θρησκείες. Για να θέσει το οικουμενικό αυτό πρόβλημα και ν' αναζητήσει τη λύση του, χρειάστηκε, για μεθοδολογικούς λόγους, να κάνει δύο μεγάλες αναδρομές. Η πρώτη οδηγεί στις πρωτόγονες, αρχαίες και λαϊκές δοξασίες, που φωτίζουν τις ρίζες της ιδέας της Ψυχής. Η δεύτερη οδηγεί στη Διονυσιακή Θρησκεία και στα μυστικά κινήματα των Ορφικών και των Πυθαγορείων, που φωτίζουν τη διαμόρφωση και την επιβολή της ιδέας της Πνευματικής Ψυχής.