Βάλιας Σεμερτζίδης, συνομιλίες με τον Χρίστο Αλεξίου

[...] Το Σεπτέμβριο του 1981 περάσαμε πέντε μέρες κουβεντιάζοντας, μετά το μεσημεριανό φαγητό, στο σπίτι του. Είχα μαζί μου ένα μαγνητόφωνο και του ζήτησα να μιλήσει για τη ζωή και την τέχνη του και να ηχογραφηθεί η συνομιλία μας, με σκοπό, εγώ ή κάποιος άλλος πιο αρμόδιος από μένα, να γράψει ένα βιβλίο. Ήταν σωματικά καταβεβλημένος ύστερ' απ' την εγκεφαλική συμφόρηση και παράλυση της δεξιάς πλευράς του, που είχε πάθει το 1978, αλλά το πνεύμα του ήταν ακατάβλητο και ακμαίο. Στο κείμενο που ακολουθεί καταγράφεται απομαγνητοφωνημένη αυτή η συνομιλία, που δεν ολοκληρώθηκε, δυστυχώς, γιατί εγώ έπρεπε να φύγω για την Αγγλία. [...] Ο Βάλιας, απαντώντας σε ερωτήσεις μου, μιλάει για την πορεία του στη ζωή και στην τέχνη, αρχίζοντας με μνήμες από τα παιδικά του χρόνια στην Αμπίνσκαγια, όπου στα κτήματα του Ρώσου παππού του γνώρισε και αγάπησε τη ρωσική αγροτιά. Ο Βάλιας βλέπει την καλλιτεχνική πορεία του μοιρασμένη σε δεκαετίες: Τη δεκαετία '30-'40, που συνδέεται με τη Σχολή, κυρίως με τον δάσκαλό του, τον Παρθένη και με την προσπάθειά του ν' απομακρυνθεί από τον ιδεαλισμό του και να βρει το δικό του δρόμο για μια ζωγραφική με ρεαλισμό περιεχόμενο. Τη δεκαετία '40-'50, που συνδέεται με την Κατοχή και την Αντίσταση, στη διάρκεια της οποίας, κάτω από την ισχυρή επίδραση των τραγικών και των επικών γεγονότων ου συνέβησαν, διαμορφώθηκεκ οριστικά ο στόχος του να δώσει μορφή και έκφραση στον διαχρονικό αγώνα του ανθρώπου για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Τις δεκαετίες '50-'60 και '60-'70, που συνδέονται με την μεταπολεμική και μετεμφυλιακή πολιτικά και κοινωνικά ταραγμένη πραγματικότητα, προσπάθησε να βρει τις τεχνικές που θα του έδιναν τη δυνατότητα να εκφράσει ζωγραφικά αυτόν τον αγώνα του ανθρώπου. [...] (Χρίστος Αλεξίου, από το προλογικό σημείωμα της έκδοσης)