Η ευγονική δυστοπία

Το βιβλίο αυτό περιγράφει την συνάφεια των δυο μορφών της Ευγονικής, της θετικής και της αρνητικής. Παρακολουθεί, επίσης, σε αδρές γραμμές, την πορεία διολίσθησης της διεθνούς επιστημονικής (για τα δεδομένα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα) κοινότητας των ευγονιστών, αλλά και γενικότερα των κρατικών πολιτικών για τη δημόσια υγεία, προς βιοεξουσιαστικές πρακτικές καθολικού ελέγχου του πληθυσμού και ιατρικοποίησης της συμπεριφοράς του. Ειδικότερα, στη διάρκεια του 20ού αιώνα, στο στόχαστρο του ευγονικού λόγου μπαίνει κάθε άτομο που θεωρείται αποκλίνον ή νοσηρό για τη φυλετική και εθνική καθαρότητα. Η κυριαρχία της αρνητικής ευγονικής ανακόπτεται αυτονόητα στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω της επίγνωσης για την πρωτόγνωρη ανθρωπιστική καταστροφή που είχε προκληθεί από το Ολοκαύτωμα. Όμως, αντίθετα, η θετική ευγονική επιβιώνει, παρά τον εξορκισμό της "δίδυμης αδελφής" της. Υφίσταται υβριδικές μεταμορφώσεις και μεταλλάξεις που -έστω και με συγκαλυμμένη μορφή- τείνουν να αποκτήσουν ιδιαίτερη δυναμική στις σύγχρονες μετανεωτερικές κοινωνίες. Άλλοτε, υπό το σχήμα της "καλής μάγισσας", η θετική ευγονική γίνεται πεδίο θεμελίωσης της θεραπευτικής γενετικής, άλλοτε αποκτά εργαλειακό και δυστοπικό χαρακτήρα ("τράπεζες γενετικού υλικού", κλωνοποίηση, ταυτοποίηση μέσω του DNA), άλλοτε υποστυλώνει άτεγκτες δημογραφικές πολιτικές που αλλοτριώνουν το γυναικείο σώμα και καταργούν την ελευθερία της βούλησης (Κίνα), ενώ, τέλος, σε άλλες περιπτώσεις, περιβάλλεται με τον μανδύα του υγιεινιστικού κινήματος εξυπηρετώντας όμως στην ουσία νέες μορφές χειραγώγησης (μεταλλαγμένοι σπόροι, γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα). Το επίμετρο της ερευνήτριας Ράνιας Γεωργοπούλου θέτει το ερώτημα εάν στην προσπάθεια να επιτελεσθεί "το αδύνατο της ουτοπίας", οι τεχνοεπιστημονικές εξελίξεις της σύγχρονης γονιδιωματικής και γενετικής μηχανικής διαμορφώνουν νέες μορφές "φυλετικής" βίας και παρέχουν βιοτεχνολογικά αναβαθμισμένες δυνατότητες ευγονικών πρακτικών δημιουργώντας μια νέα σειρά ηθικών και κοινωνικών διλημμάτων. Υπάρχει άραγε μια αόρατη κλωστή που συνδέει ιστορικά το ευγονικό κίνημα στο πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα με τη σημερινή πραγματικότητα; Είναι η "ευγονική δυστοπία" θέμα πρωτίστως βιοηθικό, άρα πολιτικό, και όχι επιστημονικό; Μήπως συνιστά επικίνδυνη ευθυγράμμιση με την "ενιαία σκέψη" και στείρα επιστημονικοφανή αιτιοκρατία η πεποίθηση ότι όλα είναι μόνο θέμα γονιδίων;