Ρητόρων διδάσκαλος

Το "Ρητόρων Διδάσκαλος" του Λουκιανού αποτελεί καταλυτική σάτιρα για τους ρήτορες και τη ρητορική εκπαίδευση της εποχής των Αντωνίνων. Ο μοναδικός Έλληνας σατιρικός συγγραφέας συνοψίζει σε λίγες σελίδες όλη του την επαγγελματική εμπειρία από τα χρόνια που ασκούσε το επάγγελμα του ρήτορα. Το έργο με οξύτατη, σχεδόν πικρή, πέννα στηλιτεύει τα ανδρείκελα που λυμαίνονται και διαβρώνουν τον δημόσιο χώρο. Αίρεται κατ' αυτόν τον τρόπο στη σφαίρα που διακωμωδεί την αντίθεση μεταξύ του είναι και του δοκείν και υπακούει στη διακήρυξη του Λουκιανού: "Δουλειά μου είναι να μισώ την αλαζονεία, την απάτη, το ψεύδος, τη ματαιοδοξία και όλους τους μιαρούς ανθρώπους που τα υπηρετούν". Οι σύντομοι δρόμοι προς τη δόξα και τη φήμη που σατιρίζει αποτελούν κοινά γνωρίσματα κάθε εποχής παρακμής και ο άγγελος του φαινομένου Λουκιανός αντιπροσωπεύει την κριτική που οφείλει να ασκήσει ο αρχαίος πολιτισμός στον εαυτό του. Δεν περιγράφει μόνον φαινόμενα -και όχι μόνον αρχαία-, αλλά μάς αναγκάζει να αποβαίνουμε, όπως το θέτει ο Νίτσε, επιφανειακοί μέσω του βάθους.