Προγραμματισμός στην εξωτερική πολιτική;

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ουσιαστικά συνέχεια πέντε προηγουμένων δοκιμίων που δημοσίευσα τα τελευταία χρόνια. Από τότε που άρχισε η διπλωματική μου υπηρεσία το 1946, αλλά και στα είκοσι δύο χρόνια από τότε που ιδιωτεύω, ασχολήθηκα με κάθε λογής επίκαιρα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ευρωπαϊκά, τουρκικά, κυπριακά, βαλκανικά κ.λπ. Αλλά εδώ και μερικά χρόνια το ενδιαφέρον μου εστιάζεται όλο και περισσότερο σε εκείνα τα γενικά χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής που είναι ανεξάρτητα από τόπο και χρόνο. Ασφαλώς είναι σημαντικά και καμιά φορά καυτά τα τρέχοντα προβλήματα, αλλά όσο και να μας απασχολούν αυτά, καλό είναι να μπορούμε, σε κάποια στιγμή, να τα αντικρίσουμε μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που να ξεπερνάει την άμεση, σημερινή μας επικαιρότητα. Να τα βλέπουμε, σε έναν ευρύτερο ορίζοντα, σαν θέματα που δεν συνδέονται αποκλειστικά με τον δικό μας ελληνικό χώρο ή τη σημερινή μας εποχή, αλλά που σημαδεύουν την ιδιομορφία της κάθε εξωτερικής πολιτικής. Έτσι, σε ένα δοκίμιο ασχολήθηκα με τα "Σύνορα" για να αναλύσω τη μεταβαλλόμενη μέσα στους αιώνες σημασία του εδαφικού συνόρου που είναι βασική έννοια στις διεθνείς σχέσεις. Ακολούθησε ένα άλλο κείμενο, "Παράμετροι", που πραγματεύεται τα κεντρικά εκείνα στοιχεία που συναποτελούν κάθε εξωτερική πολιτική. Αργότερα «Το Παράλογο» ασχολήθηκε με την επίδραση που συχνά έχει ο ανθρώπινος παραλογισμός σε πολλές εκδηλώσεις της διεθνούς ζωής. Η "Μορφογένεση" επιδιώκει να επισημάνει με ποιο τρόπο γεννιούνται και σβήνουν μέσα στην ιστορία ολόκληρα συστήματα διεθνών σχέσεων. Το πιο πρόσφατο, "Αποχρώσεις", προσπαθεί να δείξει τον κεντρικό ρόλο που παίζουν στις διεθνείς σχέσεις οι λεπτές αποχρώσεις εννοιών και ενεργειών σε αντίθεση με την υπεραπλούστευση στην οποία συχνά παρασύρονται οι χειριστές της εξωτερικής πολιτικής. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)