Πώς χάσαμε Μικρασία και Κωνσταντινούπολη

Για τις μοιραίες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 –που ωδήγησαν, ύπουλα και με δόσεις, στην απώλεια της Ιωνίας και της Ανατ. Θράκης– είχε βέβαια τα ελαφρυντικά του ο Βενιζέλος. Πρωτίστως, η πολυετής στράτευση ενός βιοπαλαιστή λαού -9 χρόνια πολεμούσαν- προστιθεμένη στην τραγικήν ανέχεια εκείνης της εποχής -4 φορές τον χρόνο κρέας έτρωγαν τότε οι Έλληνες- έκανε πιο αποπνικτική και τελεσφόρα την πίεση των μικρόψυχων αντιπάλων του. Έπειτα, υπήρχε κάποια πίεση -άλλοι λένε μικρή, άλλοι μεγάλη- από το εξωτερικό, και συγκεκριμένα από τους συμμαχικούς κύκλους της Αντάντ, που αμφισβητούσαν στον Βενιζέλο ότι διέθετε λαϊκό έρεισμα. Τέλος, από 5 ετών, η χώρα ζούσε χωρίς εκλογές και τελούσε υπό στρατιωτικό νόμο. Ένα τέταρτο ελαφρυντικό του Βενιζέλου υπήρξε η απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, στη Λυών, δύο μέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών κι' ενώ επέστρεφε θριαμβευτής στην Ελλάδα, η οποία απόπειρα, όπως πιστεύουν πολλοί, συνέτριψε την ψυχική αντοχή του, την ήδη πολύ ταλαιπωρημένη από τις διαπραγματεύσεις με τους δολίους Συμμάχους της Αντάντ. Εξ άλλου τότε ο Βενιζέλος ήταν 56 χρονών, δηλαδή κατά 17 χρόνια μεγαλύτερος του Κεμάλ, και δεν είχε την άνεση των κινήσεων μέσα στις σφαίρες που διέθετε αυτός ο τελευταίος. Ένα ακόμα ελαφρυντικό που είχε ο Βενιζέλος ήταν ότι είχε δικηγορική εκπαίδευση και πείρα διπλωματική σε περίσταση που χρειαζόταν όχι δικηγόρο και πολιτικό αλλά στρατηγό και κατακτητή. Ύστερα, την κρίσιμη ώρα, τον εγκατέλειψε ο λαός του, παρ' όλο που με τις προεκλογικές ομιλίες του ο Βενιζέλος (Οκτώβριος 1920) στην Αθήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Σύρο, Καλαμάτα, τον είχε ξεκάθαρα προειδοποιήσει για τον όλεθρο που θα επακολουθούσε αν επέστρεφε ο βασιλεύς, όταν αντιθέτως, οι Τούρκοι συνεσωματούντο σαν ένας άνθρωπος γύρω από τον Κεμάλ.