Πτυχές του εμφυλίου πολέμου 1946 - 1949

Η ιστοριογραφία του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα ακολούθησε την πολιτική διαδρομή της χώρας. Μέχρι την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών οι νικητές που μονοπωλούσαν την εξουσία διαμόρφωσαν επιλεκτικά και με ποικίλους τρόπους τη συλλογική μνήμη. Η μεταπολίτευση, που εδραίωσε τη δημοκρατία και έλαβε θεσμικά μέτρα άμβλυνσης των αντιθέσεων του παρελθόντος, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για επιστημονική, αντικειμενική έρευνα και κριτική αποτίμηση του εμφυλίου. Αυτή την επιτακτική ανάγκη την ένιωσε έντονα η επιστημονική κοινότητα και το λόγο αυτό το Ελληνικό Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου πήρε την πρωτοβουλία οργάνωσης του πρώτου συνεδρίου για τα 50 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου. Σκοπός του ήταν να υπηρετήσει το ιστορικό αυτό χρέος και να συμβάλλει στην αντικειμενική διερεύνηση όσο γίνεται περισσότερων πτυχών του εμφυλίου. Κλεομένης Κουτσούκης Ιωάννης Σακκάς Περιέχονται οι εισηγήσεις: Εναρκτήρια ομιλία - Κλεομένης Σ. Κουτσούκης, "Πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις: Θέσεις και αντιθέσεις". Οικονομικές και θεσμικές πτυχές του εμφυλίου - Στέργιος Μπαμπανάσης, "Οι οικονομικές πτυχές του εμφυλίου" - Νίκη Καλτσόγια - Τουρναβίτη, "Τα θεσμικά πλαίσια του εμφυλίου" - Γιώργος Μαργαρίτης, "Ο εμφύλιος: οικονομία και πολιτική" - Παρμενίων Ι. Παπαθανασίου, "Πτυχές οικονομίας αίματος στην επιχείρηση "Πυρσός"" Ιδεολογικές ταυτότητες και συλλογικές συμπεριφορές - Ματούλα Τομαρά - Σιδέρη, "Ονοματοδοτικές συμπεριφορές και πολιτική συγκυρία" - Αναστάσιος Φακιολάς, "Ο πολιτικο-ιδεολογικός αγώνας στον εμφύλιο" - Άννα Κουμανταράκη, "Οι σχέσεις των σοσιαλιστών με το ΚΚΕ στη δεκαετία του '40" - Μιχάλης Σταφυλάς, "Ο εμφύλιος μέσα από τα κείμενα των πρωταγωνιστών του" - Ν. Κοταρίδης , Νίκος Σιδέρης, "Ο εμφύλιος ως ψυχολογική αναμέτρηση" - Φίλιππος Νικολόπουλος, "Δυσλειτουργίες πολιτικής επικοινωνίας και συγχύσεις πολιτικών σκοποθετήσεων ως παράγοντες που συνέβαλαν στην έναρξη του εμφυλίου" - Σπύρος Μακρής, "Στρατηγικές αφήγησης και ιδεολογικές ταυτότητες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα" - Τρύφωνας Κωστόπουλος, "Ο ταξικός παράγοντας του εμφυλίου" - Αντώνης Α. Αντωνίου, "Ένοπλη ανταρσία και παραδοσιακή ληστεία" Διεθνείς παράμετροι και εμφύλιος - Ιορντάν Μπάεφ, "Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στη Βουλγαρία" - Σωτήρης Ριζάς, "Η εμφύλια διαμάχη στην Ιταλία και την Ελλάδα: Μια συγκριτική μελέτη". - Αρετή Τούντα - Φεργάδη, "Παράμετροι των διεθνών διαστάσεων του εμφυλίου" - Ηλίας Θερμός, "Ο εμφύλιος και το διεθνές σύστημα" - Ρωσσέτος Φακιολάς, "Η εμφύλια σύρραξη στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής" Γεωγραφικές αναφορές - Ιωάννης Σακκάς, "Η βία της εξουσίας - Το κράτος και η λευκή τρομοκρατία στην Ευρυτανία, 1946-1949" - Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος, "Ο εμφύλιος στην Πελοπόννησο" - Τάσος Χατζηαναστασίου, "Οι ρίζες του εμφυλίου στην Ανατολική Μακεδονία" - Ραϋμόνδος Αλβανός, "Ο εμφύλιος από την οπτική της εφημερίδας "Φωνή της Καστοριάς"" - Βαγγέλης Τζούκας, "Απαρχές το εμφυλίου στην Ήπειρο: Η περίπτωση των Κολιοδημητραίων στη Λάκκα Σουλίου" - Κώστας Σ. Λάζος, "Η μάχη, η κατάληψη και η κατοχή του Καρπενησίου από τους αντάρτες" Ιστορική τεκμηρίωση και αφηγηματικός λόγος - Βασιλική Λάζου, "Οι προφορικές μαρτυρίες ως πηγή του εμφυλίου" - Νίκος Κουλούρης, "Η βιβλιογραφική τεκμηρίωση ως πηγή του εμφυλίου: Ο κυρίαρχος λόγος του κράτους των "εθνικοφρόνων" και ο μνημονικός λόγος της αριστεράς". - Μαρία Παναγιωτοπούλου, Βασίλης Κόκκοτας, "Ειδήσεις για τα αρχεία κοινοτήτων και άλλα πολιτισμικά αγαθά κατά την περίοδο του εμφυλίου" - Κώστας Μάνης, "Περί χρονικών και χαρτογραφήσεων του εμφυλίου 1946-49" - Παναγιώτης Παπαγιάννης, "Ο εμφύλιος στις βιωματικές αφηγήσεις" - Μαρία Σκαμάγκα, "Αλέξανδρου Κοτζιά: Ιαγουάρος, μια μικρογραφία του νεοελληνικού "Τριακονταετούς πολέμου"" Παρεμβάσεις και λήξη εργασιών - Χρήστος Τσιντζιλώνης, "Εκτιμήσεις από τη μελέτη ντοκουμέντων" - Γεώργιος Πανόπουλος, "Πικρές εμπειρίες και διδάγματα" - Παναγιώτης Αρβανίτης, "Της Νιάλας η ανθρωποθυσία" - Μαρία Μπέικου: "Από τη Διμοιρία Επονιτισσών στο Δημοκρατικό Στρατό"