Η έκφραση του φόβου στο παιδικό σχέδιο

Ο διεπιστημονικός τρόπος με τον οποίο συνηθίζουν να αντιμετωπίζονται τα παιδαγωγικά ζητήματα στον χώρο της Αγωγής, καθώς και η χαρακτηριστική αστάθεια –που από τη φύση τους εμφανίζουν τα όρια ανάμεσα στην Παιδαγωγική και την Ψυχολογία–, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα του εγχειρήματος πολλών εκπαιδευτικών να μελετήσουν και να αξιοποιήσουν, στη διδακτική πράξη, το παιδικό ιχνογράφημα. Κάθε παιδαγωγός πρέπει να γνωρίζει όλα όσα αφορούν το παιδί και, πολύ περισσότερο, όλα όσα προέρχονται από το παιδί. Η ανανέωση του ενδιαφέροντος πολλών εκπαιδευτικών για το παιδικό σχέδιο, αναμφίβολα, προέκυψε από την αναγνώριση της πολυπλοκότητας που ενέχει η διαδικασία εκτέλεσης ενός σχεδίου. Επιπλέον, το σχέδιο, ως ένα δυναμικό προϊόν της σκέψης, προβάλλει την αναγκαιότητα διερεύνησης και μελέτης της συμβολής που μπορεί να έχει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του παιδιού. Ωστόσο, η ερμηνεία των αποτελεσμάτων ερευνών, που έχουν σχέση με την έκφραση συναισθημάτων μέσα από το παιδικό σχέδιο, παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες, καθώς ενδέχεται να παρεμβάλλονται ποικίλοι παράγοντες. Για τον λόγο αυτό, θεωρούμε ότι τα παιδικά σχέδια δεν αποτελούν αποδείξεις, αλλά ενδείξεις στην προσπάθεια αξιολόγησης της προσωπικότητας και της συναισθηματικής προσαρμογής. Η έρευνά μας πραγματοποιήθηκε σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας σχολείων προαστιακής περιοχής της Θεσσαλονίκης. Η ερμηνεία της παιδικής ιχνογράφησης που επιχειρήσαμε, περιλαμβάνει την ανάλυση στοιχείων περιεχομένου (εκτίμηση σχέσεων χώρου και διαφοροποίηση θεματικού υλικού) και τη μορφολογική ανάλυση (επιλογή χρωμάτων και ποιότητα ιχνών).