Ευρώπη και παιδεία

Με μεγάλη μου χαρά προλογίζω το ανά χείρας πόνημα της Φωτεινής Ασδεράκη για τη Διαδικασία της Μπολόνια. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο, το οποίο καλείται να παρουσιάσει το περιεχόμενο αυτής της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας και να ενημερώσει την εκπαιδευτική κοινότητα για τη σημασία της. Η πρωτοβουλία αυτή δεν έτυχε καλής υποδοχής στη χώρα μας, όπως αρκετές άλλες από τις "ευρωπαϊκές" πρωτοβουλίες. Ενδεχομένως ένα τμήμα της εκπαιδευτικής κοινότητας στη χώρα μας δεν αισθάνεται άνετα στο παγκοσμιοποιημένο, ανοικτό και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε σταδιακά μετά το annus mirabilis του 1989. Η πρωτοβουλία αυτή δεν αποτελεί μια πολιτική της ΕΕ. Αποτελεί όμως μια πολιτική στην οποία όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ συμμετέχουν. Προς το παρόν, στη Διαδικασία της Μπολόνια συμμετέχουν 46 χώρες, όλες δηλαδή οι ευρωπαϊκές χώρες εκτός από τη Λευκορωσία και τον Αγ. Μαρίνο. Κάτι που ξεκίνησε στη Σορβόννη ως οιονεί καρτέλ των τεσσάρων μεγάλων κρατών της ΕΕ για να διεκδικήσουν ένα μεγαλύτερο μέρος του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ των φοιτητών από την Ασία και αλλού, εξαπλώθηκε με δραματικό τρόπο και σε ελάχιστο διάστημα συμπεριλαμβάνει και επηρεάζει όλες τις χώρες της ηπείρου μας και όχι μόνον. Η συγγραφέας παρακολουθεί την εξέλιξη της Διαδικασίας από τη Σορβόνη στην Μπολόνια, στην Πράγα, στο Βερολίνο, στο Λονδίνο, εξηγώντας τις αλλαγές στη δομή και στο περιεχόμενο μετά από κάθε Σύνοδο Υπουργών. Η συγγραφέας αυτού του σημαντικού πονήματος προχωρά σε μια ενδελεχή ανάλυση όχι μόνον των συνιστωσών της Διαδικασίας της Μπολόνια, αλλά και όλων των άλλων εν δράσει παραγόντων, οι οποίοι προωθούν αλλαγές στο περιβάλλον της εκπαίδευσης στο εσωτερικό των εθνικών κρατών. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η GATS (General Agreement οn Trade in Services), η οποία παρουσιάζεται από τη συγγραφέα με εναργή και διεισδυτικό τρόπο καθιστώντας σαφή τα προβλήματα τα οποία είναι ενδεχόμενο να προκύψουν για την οργάνωση της εκπαίδευσης με όρους της αγοράς. Η συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η GATS, αν και είναι μια αμιγώς διακυβερνητική συνεργασία, εντούτοις απορυθμίζει τα εθνικά συστήματα σε αντίθεση με τη Διαδικασία της Μπολόνια, η οποία τείνει να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του κράτους και να ενδυναμώνει τον ρόλο της ακαδημαϊκής κοινότητας. [...] Μιχάλης Τσινισιζέλης