Οι χοίροι ιύζουσιν, τα χοιρίδια κοΐζουσιν, οι όφεις ιύζουσιν

Το 1917 επιχειρείται μια σημαντική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με κύριους φορείς τους πρωτεργάτες του Εκπαιδευτικού Ομίλου: το Γληνό, το Δελμούζο, τον Τριανταφυλλίδη. Η μεταρρύθμιση εισάγει για πρώτη φορά τη δημοτική γλώσσα στο δημοτικό σχολείο και αμέσως αρχίζουν να κυκλοφορούν τα νέα Αναγνωστικά, ορισμένα από τα οποία όπως "Τα ψηλά βουνά" ή "Το Αλφαβητάρι με τον ήλιο" έγιναν πασίγνωστα. Δυστυχώς όμως αυτό το αναγεννητικό πνεύμα δεν κράτησε πολύ. Το Νοέμβριο του 1920 ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές και όλα σταματούν. Η νέα κυβέρνηση διορίζει αμέσως μια "Επιτροπεία", η οποία γνωματεύει (Φεβρουάριος 1921) ότι οι νόμοι της μεταρρύθμισης είναι άκυροι ως αντισυνταγματικοί, ότι οι υπεύθυνοι πρέπει να διωχθούν ποινικά, ότι τα νέα βιβλία πρέπει "να καώσι" και να εισαχθούν τα πιο κατάλληλα "εκ των εγγεκριμένων προ του 1917 βιβλίων". Την ίδια χρονιά ο Δημήτρης Γληνός με το ψευδώνυμο Αντ. Γαβριήλ κυκλοφορεί αυτό το βιβλίο στο οποίο κρίνει τα παλιά αναγνωστικά συγκρίνοντάς τα με τα νέα. Ο τίτλος του βιβλίου είναι φράση από παλιό αναγνωστικό της Α΄ δημοτικού. Δύο κόσμοι, δύο νοοτροπίες, δύο κοινωνικές αντιλήψεις αντιπαρατίθενται. Ο Γληνός γράφει με κέφι, με σπάνια κριτική διαύγεια, με σαρκασμό και με πόνο ψυχής. Θα έλεγε κανείς ότι το βιβλίο αυτό επανεκδίδεται σήμερα ως ένα δυσεύρετο πια ντοκουμέντο που ανήκει στην ιστορία της εκπαίδευσης. Μακάρι να ήταν μόνο αυτό, αλλά δεν είναι. Το πρόβλημα του περιεχομένου και της γλώσσας των διδακτικών βιβλίων στην εκπαίδευση γενικά, με την καθαρεύουσα ή με τη δημοτική, είναι πρόβλημα υπαρκτό και μείζον. Από την άποψη αυτή το βιβλίο του Γληνού παραμένει επίκαιρο και "σημαίνει".