Εθνικισμός και πολιτισμός

Ο μετασχηματισμός των ανθρώπινων ομάδων σε έθνη, δηλαδή σε λαούς ενός κράτους, δεν άνοιξε το δρόμο σε καμία νέα προοπτική για την Ευρώπη. Απεναντίας, έχει συγκροτήσει έναν ισχυρό προμαχώνα για τη διεθνή αντίδραση και αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την κοινωνική απελευθέρωση. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η ευρωπαϊκή κοινωνία διαιρέθηκε σε ανταγωνιστικές ομάδες που αλληλοαντιμετωπίζονται με υποψία και συχνά με μίσος. Και σε κάθε χώρα, ο εθνικισμός παραφυλάει με άγρυπντο μάτι για να διατηρεί σταθερή αυτήν τη φρικτή κατάσταση. Οπουδήποτε παρατηρείται μία αμοιβαία προσέγγιση των λαών, οι υποστηρικτές του εθνικισμού πάντοτε ρίχνουν καινούργια καύσιμα στις φλόγες του εθνικού ανταγωνισμού. Διότι το εθνικό κράτος διατηρείται ζωντανό λόγω αυτών των εθνικών ανταγωνισμών και θα εξαφανιζόταν τη στιγμή που δε θα ήταν πλέον ικανό να συντηρεί τον τεχνητό διαχωρισμό των λαών.