Η διαιτησία υπό το φως της ευρωπαϊκής επιρροής στο δικονομικό δίκαιο

Το πλέγμα των κανόνων που διέπει τη διαιτησία αποτελείται κατά κύριο λόγο από κανόνες δικονομικής φύσης που συναντώνται στα εκάστοτε εθνικά δίκαια και τις διμερείς/πολυμερείς διεθνείς συμβάσεις που έχουν ενσωματωθεί στις εθνικές έννομες τάξεις μέσω των μηχανισμών του δημοσίου διεθνούς δικαίου. Όσο όμως εξελίσσεται η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τα εθνικά δίκαια των κρατών μελών δέχονται κατ` ανάγκη επιρροές και από το ευρωπαϊκό δίκαιο. Άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να δημιουργεί μια ιδιαίτερα δυναμική και συνεχώς εξελισσόμενη έννομη τάξη που ελάχιστα θυμίζει πλέον την κοινότητα που είχε ως αποστολή την οργάνωση της ελεύθερης κυκλοφορίας άνθρακα και χάλυβα. Σύμφωνα δε με τις θεμελιώδεις αποφάσεις του ΔΕΕ Van Gend & Loos και Costa/ENEL, η έννομη τάξη αυτή έχει ενσωματωθεί στα νομικά συστήματα των κρατών μελών και δεσμεύει τα δικαστήριά τους. Δεν θα πρέπει λοιπόν να προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη ότι και το αστικό δικονομικό δίκαιο έχει παύσει πλέον να αποτελεί έναν κλάδο που περιορίζεται καθαρά σε εθνικό επίπεδο. Οδηγίες, Κανονισμοί αλλά και ένας σημαντικός όγκος της νομολογίας του ΔΕΕ καταδεικνύουν ότι η ευρωπαϊκή έννομη τάξη ασκεί σημαντική επιρροή και στο αστικό δικονομικό δίκαιο των κρατών μελών, και κατ` επέκταση στο δίκαιο της διαιτησίας αυτών. Η επιρροή αυτή συνίσταται αφενός στη θέσπιση κανονιστικών πράξεων ευρωπαϊκού δικονομικού δικαίου, βάσει των σχετικών νομοθετικών αρμοδιοτήτων της ΕΕ, και αφετέρου στον περιορισμό της εφαρμογής των εθνικών δικονομικών κανόνων, όταν θίγονται οι αρχές της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας. Παραδόξως, και παρά τα σημαντικά δογματικά και πρακτικά ζητήματα που προκύπτουν, οι ευρωπαϊκές επιρροές στη διαιτησία σε ό,τι αφορά τις πτυχές που απασχολούν το δικονομικό δίκαιο δεν έχουν αποτελέσει μέχρι σήμερα αντικείμενο συνολικής και εκ των θεμελίων έρευνας στην υπάρχουσα βιβλιογραφία. Με επίκεντρο τις ευρωπαϊκές επιρροές που δέχεται το ελληνικό δίκαιο της διαιτησίας, η παρούσα μελέτη επιδίωξε να καλύψει αυτό το κενό με την ελπίδα παράλληλα να συνεισφέρει παραγωγικά στην περαιτέρω ανάπτυξη της διαλεκτικής στο εν λόγω ερευνητικό πεδίο.