Ο κύριος Σουσανί

Ο κύριος Σουσανί είναι ένας κρίκος στην αλυσίδα των βιβλικών προσώπων που τα καλύπτει ο θρύλος και τα επιβάλλει στο πνεύμα του φιλοσόφου η εξαιρετικη παρουσία τους. Το πρόβλημα δεν είναι η ύπαρξη του φιλοσόφου clochard, του περιπλανώμενου, του ανθρώπου που υπήρξε όπως υπήρξε και των δρόμων του -των οποιωνδήποτε δρόμων του- που διασταυρώθηκαν με τους δρόμους τόσων πολλών, ανάμεσα στους οποίους ο Λεβινάς, ο Wiesel ή ο Manitou. Σ' αυτή την ύπαρξη και σ' αυτό τον άνθρωπο οι "μαρτυρίες" ανταποκρίνονται. Σ' αυτό, ωστόσο, για το οποίο οι "μαρτυρίες" είναι παντελώς άχρηστες είναι η εξαιρετική παρουσία του, τα θαυμαστά έργα του, το πρώιμο της γνώσης του και το υπερβατικό της ύπαρξής του. Εδώ οι "μαρτυρίες" δεν ανταποκρίνονται παρά μονάχα στον βαθμό που αφηγούνται κάτι ανύπαρκτο, μια γοητεία που έρχεται από μακριά (από τα βάθη της Βίβλου) και πάει μακριά (μέσα στο πνεύμα του φιλοσόφου). Και είναι, αναμφισβήτητα, αυτή η γοητεία που δημιουργεί τον Σουσανί στα όρια της πραγματικότητας και στα όρια του θρύλου, μια θολή μορφή, μια αστήρικτη μορφή, ένα φιλοσοφικό "φάντασμα", "ένας τρελλός, μια ιδιοφυΐα, ένας κυνικός Εβραίος", μια αδιανόητη φανέρωση και μια εξ ίσου αδιανόητη απόκρυψη.