Τραγούδια εθνικά συναγμένα και διασαφηνισμένα

Ο κερκυραίος Αντώνιος Μανούσος (1828-1903) δημοσιεύει μία συλλογή από δεκάδες δημοτικά τραγούδια "εθνικά", "ιστορικά", ερωτικά και "οικιακά" της Κέρκυρας αλλά και της ηπειρωτικής Ελλάδας (Ηπείρου, Θεσσαλίας και Στερεάς). Τα "ιστορικά" και "εθνικά" τραγούδια αναφέρονται σε επώνυμους κλέφτες των οθωμανοκρατούμενων περιοχών, όπως τον Χρήστο Μηλιόνη, τον Γιάννη Μπουκουβάλα, τον Μητρομάρα, τον Ζίδρο, τον Αθανάσιο Διάκο κ.ά., και σε ιστορικά γεγονότα, όπως η πτώση του Σουλίου (1803), η παράδοση της Πάργας (1819), η άλωση της Τριπολιτσάς (1821), η άλωση του Μεσολογγίου (1826) κ.ά. Τα "οικιακά" (παραλογές, μοιρολόγια, της ξενιτιάς) και ερωτικά (και γαμήλια) τραγούδια καταγράφηκαν στο νησί των Φαιάκων και της Κεφαλονιάς. Ο εκδότης, που σπούδασε ελληνική και ιταλική φιλολογία στην Ιόνιο Ακαδημία, προσδιορίζει σαφώς τη δημοτική ποίηση ως τεκμήριο της ιστορίας, της φιλολογίας και ευρύτερα της ζωής του (με όρους του γερμανικού ρομαντισμού αυθύπαρκτου) Έθνους. Γι' αυτό προλογίζει με ιδιαίτερη επιμέλεια την δημοσίευση εκάστου τραγουδιού με αναφορές στο περιεχόμενο, στο πλαίσιο και τα ιστορικά πρόσωπα που μνημονεύονται σε αυτό. Η συλλογή του, εντασσόμενη ευκρινώς στο ρεύμα του λαογραφισμού, αποτελεί συμπλήρωμα αυτής του Φωριέλ (Παρίσι 1824-1825).