Γνωμοδοτήσεις κοινωνικού δικαίου

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της τελευταίας δεκαετίας ήταν η πληθώρα των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες συνοδεύονταν από εξαγγελίες για εκλογίκευση και εξοικονόμηση πόρων της κοινωνικής ασφάλισης, ενώ κατέληγαν στη σταδιακή νόθευση του διαχρονικού αυτού θεσμού. Είναι δυνατόν όμως η νομοθετική υπερπαραγωγή, ακόμα και όταν στοχεύει την απορρύθμιση, να εξουδετερώσει την αξία ενός κοινωνικού θεσμού; Η απάντηση πρέπει να είναι αρνητική, εφόσον αυτός έχει συνταγματική κατοχύρωση και παγκόσμια απήχηση, όπως η κοινωνική ασφάλιση. Με τις γνωμοδοτήσεις επιδιώχθηκε ο δύσκολος στόχος της ερμηνευτικής θωράκισης του Κοινωνικού Δικαίου, στην ευρύτερη δυνατή του έκταση, με αξιοποίηση της προσαρμοστικότητας του στις μεταβαλλόμενες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Οι "Γνωμοδοτήσεις Κοινωνικού Δικαίου (2000-2010)" είναι έργο προβληματισμού, με συνειδητή την αποφυγή επιμέρους προτάσεων κοινωνικής πολιτικής, καθώς αποβλέπει στην όξυνση της νομικής σκέψης από τα φοιτητικά θρανία μέχρι τα δικαστικά έδρανα και ακόμα πιο ψηλά. Παρ' όλα αυτά, γίνονται και μερικές συστάσεις για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων κοινωνικής πολιτικής, όπου η ερμηνεία του δικαίου θα οδηγούσε σε "αδιέξοδα". Τέτοιες συστάσεις, σε κάποιες περιπτώσεις, υιοθετήθηκαν από την εκτελεστική, τη δικαστική, αλλά και από τη νομοθετική εξουσία. Οι γνωμοδοτήσεις παρατίθενται σε γνωσιολογικές ενότητες με απόλυτο σεβασμό στο ομώνυμο έργο της προηγούμενης δεκαετίας, ώστε ο ερευνητής να μην περιοριστεί μόνο σε συγκρίσεις περιεχομένου από την άποψη ουσίας, αλλά και από την άποψη επικαιρότητας.