Η πρώτη αισθηματική αγωγή

"Υπάρχει μια ηλικία στην οποία μας αρέσουν όλα τα κρασιά και λατρεύουμε όλες τις γυναίκες· καθόμαστε εμπρός στη ζωή όπως σ' ένα συμπόσιο και τραγουδάμε όλοι μαζί µε καρδιά χαρούµενη κι ελαφριά, όλοι οι συνδαιτυμόνες νιώθουμε την ίδια ευωχία και µέθη· ύστερα έρχεται μια ώρα που καθένας παίρνει το µπουκάλι του, διαλέγει τη γυναίκα του και τρέχει στο σπιτάκι του, για να έρθουν κάποιοι άλλοι να πιουν τις ίδιες χίμαιρες και να μεθύσουν µε τις ίδιες προσδοκίες". Αυτό εδώ είναι το μυθιστόρημα ενός νεαρού είκοσι χρονών που λέγεται Γκυστάβ Φλωμπέρ. Ο ίδιος δεν θέλησε ποτέ να το εκδώσει, το φύλαξε όµως, αφήνοντας αυτή τη φροντίδα στους επερχόμενους. Και κράτησε τον τίτλο του για ένα εντελώς διαφορετικό έργο, σαν εκείνη η "Πρώτη αισθηματική αγωγή", ή καλύτερα απλώς η "Αισθηματική αγωγή" να έμελλε, όπως και αυτή που την ακολούθησε, να μας μιλά ξανά και ξανά για την αδιάκοπη προσπάθεια του δηµιουργού να ενώσει τις δύο τάσεις του πνεύματός του: την τάση που λαχταρά τον λυρισμό, τα υψηλά πετάγματα του αετού, όλες τις δυνατές αντηχήσεις της φράσης και τις κορυφές της ιδέας, και αυτήν που ανασκάπτει τα βάθη και εξωρύσσει την αλήθεια.