Εισαγωγή στη βυζαντινή λογοτεχνία

Στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης η βυζαντινή λογοτεχνία, και ο βυζαντινός πολιτισμός γενικώτερα, εκφράζεται μέσα στην αδιάκοπη ανανέωση, που προκαλούν οι επαφές του με τους ξένους λαούς και στην αδιάκοπη ακτινοβολία του προς αυτούς. Δέχτηκε πολλές και ποικίλες επιδράσεις, που τις αφομοίωσε με τη μεγάλη αφομοιωτική ικανότητα της ελληνικής παράδοσης · "ό,τι περ αν Έλληνες βαρβάρων παραλάβωσι, κάλλιον τούτο εις τέλος απεργάζονται". Πέρσες, Σύροι, Αρμένιοι, Άραβες, Σλάβοι, Βαλκάνιοι, Δυτικοί, δέχονται την ακτινοβολία του βυζαντινού πολιτισμού και της βυζαντινής λογοτεχνίας ειδικότερα. Ανατολή και Δύση σμίγουν στα ελληνικά εδάφη. Μεγάλη επίδραση δέχτηκαν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που πήραν μαζί με το χριστιανισμό και πολλά άλλα πολιτιστικά στοιχεία από το Βυζάντιο (Κύριλλος - Μεθόδιος). Εκτός από την Αγία Γραφή, εκκλησιαστικά και γεωγραφικά έργα, μεσαιωνικοί θρύλοι, δημοτικά ποιήματα, μεταφράστηκαν στις σλαβικές γλώσσες. Παλαιοσλαβικές και βυζαντινές μελέτες βρίσκονται σε πολύ στενή σχέση. Πλούσια όμως υπήρξε η επίδραση του Βυζαντίου κα στην πνευματικότητα των Δυτικών λαών στους μέσους χρόνους. Η συμβολή του στους ευρωπαϊκούς μεσαιωνικούς μύθους δεν υπήρξε ασήμαντη. Η Βυζαντινή λογοτεχνία ακολούθησε το φυσικό νόμο της φθοράς, μα την ξαναβρίσκουμε στη συνέχεια της, στη νεοελληνική λογοτεχνία και στις λογοτεχνίες των λαών, που δέχτηκαν την επίδραση της σ' Ανατολή και Δύση. Η αξία όμως κάθε λογοτεχνίας, όπως και κάθε φανερώματος της Τέχνης, βρίσκεται στο δικό της μήνυμα, στη δική της αισθητική προσφορά, εκεί βλέπουμε τη μοναδικότητα και τη σημασία της.